Tefsirde İhtilaf Sebebi Olarak Müşterek Lafızlar Kur’ Örneği


Creative Commons License

Özdaş H.

Bingöl Üniversitesi İlahiyat FakültesiDergisi, sa.15, ss.50-64, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Bir lafzın iki veya daha fazla anlamda kullanılması durumuna iştirâk denilmektedir. Bu anlamlar, bazen birbirine zıt olabilmektedir. Bu nedenle bu tür kelimeler, ezdâd olarak da adlandırılmaktadır. Fakat bununla sıcak-soğuk, iyi-kötü gibi karşıt anlamlı kelimeler değil; zıt iki anlamda kullanılan lafızlar kastedilmektedir. Müfessirlerin Kur’ân-ı Kerim’i anlamada ihtilafa düşmelerine neden olan birçok sebepten söz edilmektedir. Bu sebeplerden biri de müşterek lafızlardır. Kur’ân-ı Kerim’de yer alan bütün müşterek lafızları ele almak bir makalenin sınırlarını aşacağından bu çalışmada, sadece kur’ ( ُ ق ْ ( رء kelimesinin anlamına dair âlimlerin farklı değerlendirmelerine yer verilecektir. Irak ekolüne mensup âlimler, Bakara sûresi 228. âyette geçen ve zıt iki anlamda kullanıldığı belirtilen kur’ kelimesine hayız manası verirken, aynı kelimeye Hicaz ve Medineli âlimler tuhr anlamı vermişlerdir. Kelimenin âdet dönemi anlamında olduğunu tercih edenlere göre, boşama temizlik döneminde gerçekleşmişse, üçüncü hayzın nihayetinde iddet süresi son bulmaktadır. Şayet boşama hayız döneminde gerçekleşmişse, bu durumda iddet dördüncü hayzın sonunda tamamlanmaktadır. Buna mukabil kur’ lafzının tuhr anlamında olduğunu tercih edenlere göre, temizlik döneminde yapılan boşama, üçüncü hayza girmekle bitmektedir. Anahtar Kelimeler: Tefsir, Kur’, İhtilaf, Ezdâd, Müşterek.

The use of a word in two or more different meanings is called as ishtirāk (homophony). These meanings can sometimes be opposite each other. Hence, these words are called as ażdād (antonyms). Yet, this does not mean the antinomy as in hot-cold, but this refers to the words used in two opposite meaning. A number of reasons, where exegetes fall into dispute in understanding the Holy Qur’ān, are mentioned. One of these reasons is homonym words. As it will exceed the limit of a manuscript to study all homonyms taking place in Holy Qur’ān, in this study, only different meanings given to the word qur’( ُ ق ْ ( رء by scholars will be evaluated. While the scholars of Iraq ecole defended that the word “qur’”, mentioned in the 228th verse of surah al-Baqarah, stated that it is used in reporting time that the woman in divorce process should wait and with some other meanings, scholars of Medina and Hijaz defended the same word be used in the meaning of hygiene. According to the ones who prefer to use the word in the meaning of menstruation period, if divorce takes place in cleaning period, waiting period ends at the end of the third menstruation. However, if divorce takes place during menstruation period, in this case, waiting period ends at the end of fourth menstruation period. Nevertheless, for the ones who prefer the same Qur’ānic word as tuhr, the divorce taking place in cleaning period finishes when the woman enters the third menstruation