Kesit Akademi, vol.24, no.24, pp.52-66, 2020 (Peer-Reviewed Journal)
Abstract
Since every society sees its children as the future of the country, it uses fairy tales to convey its traditional values to the children. Although fairy tales are narratives aiming to prepare children for the future; that the ways of living are different can change the way they approach events, and the phraseology, even in the same type of fairy tales. Although some of the things told in the tale seem like imaginary products that are incompatible with reason and logic, they support the child's ad-aptation to the society and contribute to learning and applying the behaviors that are seen as right or wrong in terms of society. This is because the environment and lifestyle have a great influence on the formation of cultures. Therefore, it is natural for the contents of fairy tales that reflect social values to be different along with their similarities. Even though there are beings like fairies, giants, dwarfs in fairy tales, there are not many examples of Tom Thumb as a fairy tale hero. Those in western literature such as French and German are generally similar in content be-cause they are fed from similar cultures. Niger society, which has been under western exploitation for centuries like other peoples of Africa, has succeeded to protect its own personality to a certain extent although it was influenced by west-ern customs and habits in many areas from its language to daily life, and with the Izé-Gani tale, Niger culture has shown that it is quite different from those who ex-ploited them. In this study, we will compare the similar and unlike aspects be-tween Grimm brothers' Thumbling tale from German literature and Izé-Gani which is the Tom Thumb tale of Boubou Hama from Niger literature. Thus, how different life styles affect even fairy tales of the same type will be shown with an example from African literature, which has not been studied much in our litera-ture, and a contribution from a different literature will be presented to the field of comparative literature.
Öz
Her toplum; çocuklarını ülkesinin geleceği
olarak gördüğünden, geleneksel değerlerini çocuğa aktarmak için masalları
kullanır. Masallar çocukları geleceğe hazır-lamaya yönelik anlatılar olsa da;
yaşam şekillerinin farklı olması, aynı tipteki masallarda bile, olaylara yaklaşım
tarzlarını, anlatım biçimlerini değiştirebilmektedir. Masal içerisinde anlatılanlardan
bir kısmı, her ne kadar akıl ve mantıkla bağdaş-mayan hayali ürünler gibi
görünse de, çocuğun topluma uyum sağlamasına destek vererek, onun, toplum açısından
doğru ya da yanlış görülen davranış tarzlarını öğrenip uygulamasına katkı sağlar.
Çünkü kültürlerin oluşumuna çevrenin ve yaşam biçiminin büyük etkisi vardır. Bu
yüzden, toplumsal değerleri yansıtan masalların kurgularında benzerliklerin yanında,
içeriklerinin de farklılaşması doğaldır. Masallar içerisinde; periler, devler,
cüceler gibi varlıklar bulunsa da, masal kahramanı olarak parmak çocuk pek bulunmaz.
Fransız, Alman gibi Batı kökenli edebiyatlarda
olanlar ise, benzer kültürlerden beslendikleri için, içerik olarak genellikle
birbirlerine benzerler. Yüzyıllar boyunca, Afrika’nın diğer insanları gibi Batı
sömürüsü altında kalan Nijer toplumu; dilinden günlük yaşantısına kadar birçok
alanda Batı adetlerinden, alışkanlıklarından etkilenmesine rağmen, kendi benliğini
belli oran-da korumuş, benzerlerinden yaklaşık iki yüz yıl sonra yazıldığı
halde, İzé-Gani masalı ile onları sömürenlerden farklı olduklarını ortaya
koymasını bilmiştir. İncelememizde, Alman edebiyatından Grimm kardeşlerin
‘Parmak Çocuk’ masalı ile Nijer edebiyatından Boubou Hama’nın parmak çocuk
masalı olan ‘İzé-Gani’nin benzeyen ve benzemeyen yönleri ele alınarak karşılaştırmaları
yapılacaktır. Böylece, yaşam biçimlerinin farklı olmasının aynı türdeki
masalları bile nasıl etkilediği, edebiyatımızda pek incelenmeyen Afrika
edebiyatından bir örnekle gösterilecek, karşılaştırmalı edebiyat alanına farklı
bir edebiyattan katkı sunulmuş olacaktır.