VAN İLİNİN DOĞAL AFET ÇEŞİTLİLİĞİNİN FİNNE KİNNEY RİSK DEĞERLENDİRME METODU (FK-RDM) İLE ORTAYA KONULMASI


Creative Commons License

Matpay B., Mutlu S.

El Cezeri International Conference of Engineering & Applied Sciences: Discovering Natural Treasures, Van, Türkiye, 2 - 04 Haziran 2023, ss.12-13

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Van
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.12-13
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Çalışma alanı Türkiye’nin doğusunda bulunan Van ilini kapsamaktadır. Bu alanın fiziki coğrafya özellikleri doğal afetlerin yaşanmasına müsaittir. Türkiye’de risk değerlendirme metodu (RDM) kullanılarak yapılmış çalışma azdır. Daha önce araştırmacılarca Bitlis için uygulanan RDM, buraya sınırı olan Van için ilk kez uygulanmıştır. Bitlis’e benzer coğrafi koşullara, afet çeşitlerine sahip olan Van’da gerçekleştirilen çalışmayla bir eksikliğin giderilmesi hedeflenmiştir. Çalışmada çığ, heyelan, kaya düşmesi, su baskını parametreleri kullanılarak zamansal ve mekânsal analizler ve risk sınıflandırmaları yapılmıştır. Başta iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarında olmak üzere birçok disiplinde Finne Kinney RDM kullanılmıştır. Neotektonikle, jeolojik-jeomorfolojik farklılaşma ve değişen iklim özellikleri, sahayı doğal afet bakımından riskli kılmaktadır. Sahada doğal afet çeşitliliği bakımından ‘‘Kabul edilebilen risk’’ özelliğine sahip noktalar olduğu gibi ‘‘Çok yüksek riskli’’ ve ‘‘Yüksek riskli’’ alanlarda tespit edilmiştir. Güneybatı ve kuzeybatı kesimlerinin fazla eğimli koşullar ve yağışlar nedeniyle heyelan, çığ, kaya düşmesi bakımından ‘‘Çok yüksek risk’’ ve ‘‘Yüksek risk’’ taşıdığı hesaplanmıştır. Morfolojik olarak eğimin azaldığı yamaçlar, ana kollara bağlanan yan kol ağızlarında ve vadi tabanlarına doğru su baskınlarının ‘‘Yüksek risk’’ taşıdığı hesaplanmıştır. Nihai olarak Van’da dört doğal afet türünün önemli risk taşıdığı anlaşılmıştır. Bu yüzden proaktif bir bakış açısıyla risk değerlendirme sonuçlarının dikkate alınması önerilmektedir. Bu sayede can ve mal kayıplarının önüne geçileceği açıktır.

The study area covers the province of Van, located in the east of Turkey. The physical geography features of this area are suitable for natural disasters. There are few studies in Turkey using the risk assessment method (RDM). The RDM, which was previously applied for Bitlis by researchers, was applied for the first time for Van, which borders here. With the study carried out in Van, which has similar geographical conditions and disaster types to Bitlis, it was aimed to eliminate a deficiency. In the study, temporal and spatial analyzes and risk classifications were made using avalanche, landslide, rockfall, flood parameters. Finne Kinney RDM has been used in many disciplines, especially in occupational health and safety studies. Neotectonics, geological-geomorphological differentiation and changing climatic characteristics make the area risky in terms of natural disasters. In terms of natural disaster diversity in the field, there are points with "Acceptable risk" feature, as well as "Very high risk" and "High risk" areas. It has been calculated that the southwestern and northwestern parts have 13 "Very High Risk" and "High Risk" in terms of landslides, avalanches and rockfalls due to excessive slope conditions and precipitation. Morphologically, it has been calculated that the slopes where the slope decreases, the side branch mouths connected to the main branches and the floods towards the valley floors carry a "high risk". Finally, it has been understood that four types of natural disasters carry significant risks in Van. Therefore, it is recommended to consider the results of risk assessment from a proactive point of view. In this way, it is clear that the loss of life and property will be prevented.