Otizm Spektrum Bozukluğunda Endokrin Bozucuların Rolü Var mıdır?

İlhan A., Ayaz A.

Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, cilt.5, sa.3, ss.88-102, 2019 (Hakemli Dergi)

Özet

İnsan sağlığı ve neslinin devamı metabolizma, büyüme-gelişme, zihinsel işlevler, bağışıklık sistemi ve üreme için yaşamsal rolü bulunan hormon ve benzeri sinyal taşıyıcı maddelerin kusursuz çalışmasına bağlıdır. Bebekler ve küçük çocuklar yetişkinlere oranla besinlerdeki kirleticilere daha duyarlıdır. Bebeklik ve erken çocukluk döneminde endokrin bozuculara maruz kalmak, çocukluk çağı hastalıklarının gelişimi açısından önemlidir. Otizm spektrum bozukluğu (OSB) yaşam boyu devam eden ve genellikle tahrip edici etkisi olan, hem bu hastalığa sahip bireyi hem de tüm ailesini önemli düzeyde etkileyen bir durumdur. OSB’ye neden olan faktörler kesin olarak bilinmemekle birlikte genetik temelli olduğu bildirilmiştir. Çevresel faktörlerin de OSB’ye neden olabileceği düşünülmektedir. Özellikle bisfenol A (BPA), kurşun ve civa maruziyetinin OSB riskinin artışı ile ilişkili olabileceği bildirilmiştir. Tiroid hormon fonksiyonunun ve nöral ağların yapımında önemli rolü olan GABAerjik sinyalin bozulması gözlemlenen ilişkiler için muhtemel mekanizmalar olarak ön plana çıkmaktadır. Hem genetik faktörlerin hem de çevresel faktörlerin etkileri üzerine çok sayıda araştırma yapılmaktadır. Son dönemde yapılan çalışmalarda, hamile kadınların vücut sıvılarının (idrar, serum) endokrin bozucu madde içerikleri ile ölçülen kimyasalların prenatal vücut yüküne ve bunların çocuklara olan etkisi ve OSB ile ilişkisine bakılmaktadır. Endokrin bozucuların OSB ile ilişkisi üzerine çalışmalar olmasına rağmen bu konuda daha fazla çalışmaya gerek duyulmaktadır. Bu derleme yazıda OSB ve endokrin bozucular arasındaki olası ilişkinin güncel çalışma sonuçlarına göre değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

The maintenance of human health and generation depends on the perfect functioning of hormones and similar signal carrier substances, which are vital for metabolism, growth-development, mental functions, immune system and reproduction. Infants and young children are more sensitive to contaminants in food than adults. Exposure to endocrine disruptors in infancy and early childhood is important for the development of childhood diseases. Autism spectrum disorder (ASD) is a condition that affects both the individual with the disorder and his or her entire family, and has a life-long and often destructive effect. The factors that cause ASD are not definitively known, but there are findings that it is genetically based. Environmental factors may also lead to ASD. Especially, bisphenol A (BPA), lead and mercury exposure have been reported to be associated with increased risk of ASD. Impairment of the GABAergic signal, which has an important role in the production of neural networks, and thyroid hormone function is considered as possible mechanisms for the observed relationships. A large number of research has been carried out on the effects of both genetic and environmental factors. In recent studies, pregnant women's body fluids (urine, serum) endocrine disruptive substance content and the prenatal body load of chemicals measured and the effects of these on children and their relationship to ASD are examined. Although there are studies on the relationship of endocrine disruptors with ASD, more studies are needed on this subject. In this review, it was aimed to evaluate the possible relationship between ASD and endocrine disruptors according to current study results.