Akademik Veri Yönetim Sistemi
IV-INTERNATIONAL SIIRT CONFERENCE ON SCIENTIFIC RESEARCH, Siirt, Türkiye, 17 - 18 Kasım 2023, sa.4, ss.107
Konut radonu bir halk sağlığı sorunudur. Bu nedenle insanların maruz kaldığı radyasyon
dozlarının değerlendirilmesi, radon maruziyetinden kaynaklanan akciğer kanseri riskinin
tahmin edilmesi radyolojik koruma açısından özel bir öneme sahiptir. Bu çalışmada Van ili
merkez ilçelerindeki (Tuşba, İpekyolu, Edremit) konutlarda radon konsantrasyonlarının aylık
değişimleri ve konut sakinlerinin yıllık kümülatif doz değerlerinin zamana entegre LR-115 Tip
II katı hal nükleer iz dedektörleri kullanılarak belirlenmesi amaçlandı. Radon gazı ile akciğer
kanseri arasındaki ilişkinin araştırılması için akciğer kanseri tanısı almış vaka grubu ve hasta
olmayan kontrol grubu belirlendi. Elde edilen sonuçlar ICRP, WHO, UNSCEAR, EPA ve
TAEK tarafından belirlenen limit değerlerle ve önceki çalışmalarla karşılaştırıldı. Yıllık radon
konsantrasyonu vaka evleri için (68±8)Bqm-3
, kontrol evleri için (101±15)Bqm-3
olarak
hesaplandı. Her iki grup için en yüksek konsantrasyon değeri Tuşba, en düşük ise Edremit
ilçesinde elde edildi. Vaka ve kontrol grubu için konsantrasyon değerleri küresel ortalama olan
40Bqm-3
’ün üzerinde, kontrol grubu konsantrasyon değeri WHO’nün önerdiği limit değer olan
100Bqm-3
’in üzerindedir. Yıllık etkin doz değeri tüm vaka ve kontrol evleri için sırasıyla
ortalama (1.79±0.2) ve (2.66±0.4)mSv elde edildi. Bu değerler dünya ortalaması olan
1.15mSvy-1
’in üzerinde, ancak ICRP tarafından önerilen eylem seviyesinin (3-10mSvy-1
)
altındadır. Çalışmada ayrıca; LFR ve LCR parametreleri de hesaplandı. Her iki grup için en
yüksek konsantrasyon Eylül ayında en düşüğü ise Ağustos ayında olduğu bulunmuştur.
Mevsimsel olarak değerlendirildiğinde vaka ve kontrol grubu için en yüksek konsantrasyon
sonbaharda olup sırasıyla (106±9)Bqm−3
ve (169±30)Bqm−3
, en düşük ise yaz mevsiminde olup
sırasıyla (36±3)Bqm−3
ve (55±5)Bqm−3
ölçülmüştür. Elde edilen konsantrasyonlar ile jeolojik
ve meteorolojik faktörler arasında istatistiksel olarak bir korelasyon bulunmamıştır. Sonuç
olarak Van merkez ilçeleri için konut radonu radyolojik risk oluşturmamaktadır. Bununla
beraber radonun akciğer kanseri riski üzerindeki etkisinin kesin tahminleri için büyük
numuneler gereklidir. Radona bağlı stokastik etkilerin anlaşılması, yaşam kalitesinin
iyileştirilmesi ve sürdürülmesi için gelecekteki ölçümlere ihtiyaç vardır.
Anahtar kelimeler: Akciğer kanseri, Konut, LR-115 Tip II, Radon, Van