Özel Yetenekli Öğrencilerde Etiketlenme Olgusu


Öpengin E., Sak U.

Özel Yetenekli Öğrencilerin Sosyal Duygusal ve Akademik Gelişimi, Uğur Sak, Editör, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara, ss.87-105, 2021

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2021
  • Yayınevi: Pegem Akademi Yayıncılık
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Sayfa Sayıları: ss.87-105
  • Editörler: Uğur Sak, Editör
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Toplum, oluşturduğu normlar çerçevesinde farklılık gösterenleri tanımlamak

ve sınıflamak için etiketlemeyi kullanır. Üstün yetenek etiketi, diğer etiketler gibi

toplumsal algılar sonucunda oluşur. Toplumsal algının şekillenmesinde geçmişten

getirilen kültürel kodlar ile beraber günümüzde özellikle özel yeteneklilerin medyada

ele alınma biçimleri de etkili olmaktadır. Her çocuğun eşsiz olması nedeniyle

üstün yetenek tanısından ve etiketten etkilenme düzeyi çocuklar arasında farklılık

gösterir. Bireyin kişilik yapısı ve çevrenin tutumları ve beklentileri, etiketin

etkilerinin hem ortaya çıkma durumunu hem de olumlu veya olumsuz yönünü

şekillendirir. Özgüven ve özbeklenti artışı etiketin olumlu sonuçları olabilir. Sosyal

dışlanma, saygınlık kaygısı ve aşırı beklentiler ise etiketin olumsuz etkileridir.

Güçlü bir kişilik yapısına sahip özel yetenekli öğrenciler etiketin olumsuz etkileri

ile daha iyi başa çıkarlar. Etiketin olası olumsuz etkilerini azaltmak için müdahalede

paydaşlar arası işbirliği ile bütüncül bir yaklaşım sergilenmelidir. Öncelikle

toplum içerisinde üstün yeteneklilere ilişkin gerçekçi bir algının oluşması için her

bireyin özgünlüğü vurgulanmalı, genelleyici tanım ve özelliklerden çok eğitsel

ihtiyaçlar öne çıkarılmalıdır. Tanılama ve eğitim ihtiyaçlarında birey odaklı bir

yaklaşım benimsenmelidir.