Akademik Veri Yönetim Sistemi
Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.26, sa.2, ss.619-644, 2024 (Hakemli Dergi)
Fotoğraf makinesinin icadından önce en sık kullanılan görsel belgeleme yöntemlerinden biri olan gravürler, özellikle seyyahlar ve araştırmacılar tarafından yaygın şekilde kullanılmıştır. Batılı seyyah ve araştırmacıların Anadolu gezilerinin kayıtlarını destekleyen gravürler aynı zamanda Osmanlı’yı da konu edinen önemli görsel belgelerdir. Bu bağlamda Anadolu topraklarını ziyaret eden seyyahlar için Van, coğrafi, tarihi ve kültürel özellikleriyle önemli rotalarından biri olmuştur. Van’ı ziyaret eden seyyahların seyahatnamelerinde, şehre ait mimari ve doğa temalı gravürlerin yanında rastladığımız figür betimlemeleri aynı zamanda kültürel bir imajın yansımaları olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışmada, seyahatnamelerde Van şehrine dair gravürlerdeki figür-kıyafet tasvirlerinin biçim ve süsleme malzemeleri incelenmiştir. Ayrıca bu özelliklerden hareketle sosyo kültürel yönden de değerlendirilmiştir. Literatür araştırması sonucunda, amaçsal örneklem yöntemi kullanılarak Van konulu gravürler arasındaki kıyafetlerin tasvir edildiği 30 tanesi irdelenmiştir. Seyyahların notları ve döneme ait yapılmış bilimsel çalışmalar ile desteklenmiş ve yapılan değerlendirmeler sonucunda, ahalinin giyim kuşam özellikleri ortaya konulmuştur. Çalışmada, bu özellikler üzerinde, kültür, inanç ve sosyo ekonomik imkânların etkili olduğu saptanmıştır.