Akademik Veri Yönetim Sistemi
11. ULUSLARARASI MÜHENDİSLİK MİMARLIK VE TASARIM KONGRESİ, İstanbul, Türkiye, 10 Haziran - 12 Ağustos 2023, ss.1283-1292, (Tam Metin Bildiri)
Karayolu
ve demiryolu yapımında her geçen gün ülkemiz gelişmekte ve yeni yollar inşa
edilmektedir. Türkiye’nin birçok bölgesinde olduğu gibi Doğu Anadolu bölgesinde
de yollar yapılmaktadır. Karayolu ve demiryolu yapımında balast malzemesi
olarak birçok türde kaya malzemesi kullanılmaktadır. İnşa edilen yollarda araç,
titreşim, parçalanma-aşınma vs. etkiyen yüklerin güvenle taşınması
gerekmektedir. Bu yükler altında yol stabilitesini sağlamak için kullanılan
balast malzemesi önem kazanmaktadır. Çalışmada Türkiye'nin Doğu Anadolu
bölgesinde bulunan Van Gedikbulak-Süphan dağı bölgelerinde yer alan bazaltın karayolu
ve demiryolu yapımında balast malzemesi olarak kullanılması durumu
araştırılmıştır. Bu bağlamda bazalt malzemesinin tek eksenli basınç, Los
Angeles parçalanma, su emme oranı ve özgül ağırlık deneyleri yapılmıştır.
Balast malzemesi olarak kullanılan bazalt doğada çok yaygın olarak bulunan
volkanik bir kayaç türüdür. Basınç, parçalanma ve aşınma gibi dayanım özellikleri
ile ön plana çıkmaktadır. Volkanik bir dağ olan Süphan dağının en son yaklaşık
MÖ 8050 patlaması sonrası dışarı çıkan lav akıntıları zamanla soğuyup birikmesi
ile bazalt ve diğer volkanik kayaç türleri oluşmuştur. Bu kayaçlar gelişigüzel
dağılmış ve patlayan dağın bulunduğu coğrafyada çok geniş alanları kaplamıştır.
Ayrıca arazilerin kullanımı ve yol güzergahlarını etkilemiştir. Elde edilen
sonuçlara göre bölgede bulunan bazaltın karayolu ve demiryolu yapımında balast
malzemesi olarak kullanılması uygun bulunmuştur. Buna ek olarak bazalt
malzemesinin araziler üzerinden kaldırılmasıyla arazilerin daha verimli kullanılmasına
imkân sağlayacağı belirtilmiştir.