Ömer Ferid Kam'ın Âvâze-i Bezm-i Sulh-i Lahey Tercümesi


Creative Commons License

Aslan M.

Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi (ESTAD), vol.7, no.2, pp.921-944, 2024 (Peer-Reviewed Journal)

Abstract

Towards the end of the 19th century, wars between states increased and the arms race accelerated. With the development of technology, new weapons and war tools were invented, which resulted in wars becoming more violent. As a result, the Hague International Peace Conference was held in 1899 and it was decided that solving the problems between states through peace was the primary option. In addition, at this conference, new regulations were introduced regarding the law of war and the use of some weapons was banned. Prince Erfâu'd-devle Mirzâ Rıza Khan Dâniş was among the Iranian delegation and attended the conference in person, and described what he witnessed there in his masnavi called Âvâze-i Bezm-i Sulh-i Lahey. The poet, who sees himself as the biggest supporter of world peace, interpreted this conference as an important step towards world peace and expressed his strong belief that this peace will be achieved in the future.  This work was published in fifteen languages ​​and was congratulated by many states. One of the languages ​​into which the work was translated is Turkish. This translation was written in verse in aruz meter by Omer Ferid (Kam), one of the officers of the Babıali Translate Office. Thus, the Ottoman reader had the opportunity to meet this 53-couplet masnavi of Erfâu'd-devle. In this study, first Erfâu'd-devle and his work Âvâze-i Bezm-i Sulh-i Lahey were introduced, and then information was given about Omer Ferid Kam's translation. The Masnavi was analyzed, the text was transcribed into the transcription alphabet and the original version of the text was added at the end of the article. Thus, it is aimed to introduce the work and give information about its importance.

19. yüzyılın sonlarına doğru devletlerarasında savaşlar artmış ve silahlanma yarışı hız kazanmıştır. Teknolojinin gelişmesiyle yeni silahlar ve savaş aletleri icat edilmiş, bu durum ise savaşların daha şiddetli geçmesiyle sonuçlanmıştır. Neticede 1899 yılında Lahey Uluslararası Barış Konferansı yapılmış, devletler arasındaki problemlerin barış yoluyla çözülmesi öncelikli seçenek olarak karara bağlanmıştır. Ayrıca bu konferansta savaş hukukuna dair yeni düzenlemeler getirilmiş, bazı silahların kullanılması yasaklanmıştır. Prens Erfâu’d-devle Mirzâ Rızâ Han Dâniş, İran heyetinin arasında yer alarak bizzat konferansta bulunmuş, burada şahit olduklarını Âvâze-i Bezm-i Sulh-i Lahey adlı mesnevisinde anlatmıştır. Kendisini dünya barışının en büyük taraftarı olarak gören şair, bu konferansı dünya barışına dair atılmış önemli bir adım olarak yorumlamış ve gelecekte bu barışın sağlanacağına dair kuvvetli inancını dile getirmiştir.  Bu eser on beş dilde yayımlanmış ve pek çok devlet tarafından tebrik edilmiştir. Eserin çevrildiği dillerden biri de Türkçedir. Bu tercüme Babıali Tercüme Odası memurlarından Ömer Ferid (Kam) tarafından aruz ölçüsüyle manzum olarak kaleme alınmıştır. Böylece Osmanlı okuru, Erfâu’d-devle’nin 53 beyitlik bu mesnevisiyle tanışma fırsatı yakalamıştır. Bu çalışmada ilk olarak Erfâu’d-devle ve onun Âvâze-i Bezm-i Sulh-i Lahey adlı eseri tanıtılmış, ardından Ömer Ferid Kam’ın tercümesi hakkında bilgi verilmiştir. Mesnevi tahlil edilmiş, transkripsiyon alfabesine aktarılmış metin ve metnin orijinal hâli makalenin sonuna eklenmiştir. Böylece eserin tanıtımını yapmak ve önemi hakkında bilgi vermek amaçlanmıştır.