XIX. Yüzyılın Ortalarında Tarsus'ta Sosyo- Ekonomik Hayat (293 Numaralı Tarsus Şer’iyye Siciline Göre 1848-1850)


Tekin R., Kimya O.

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, no.52, pp.109-134, 2021 (Peer-Reviewed Journal)

Abstract

Şer’iyye Sicilleri tutulduğu dönemin

sosyal ve ekonomik hayatı hakkında en orijinal

bilgileri içeren arşiv vesikalarıdır. Hal böyle

olunca tarih araştırmalarında büyük öneme

sahiptir. Sicil kayıtları ışığında dönemin sosyal,

iktisadî, idarî, hukukî ve kültürel yapısı

hakkında genel bilgilere ulaşmak mümkündür.

Bu kayıtlar, kişilerin ölümlerinden sonra tespit

edilmeye çalışılan özel mülk konumundaki mal

varlıklarını belgeleyen arşiv kayıtlarıdır. Kadı

sicilleri, mahkeme kayıtları, sicillât-ı şer’iyye ve

şer’iyye sicilleri denilen bu defterler kadı veya

nâibi tarafından kayıt altına alınan ferman,

berat, buyruldu, hüccet, halk dilekleri, telhis,

temessük ve şukka gibi çeşitli belgeleri

içermektedir. Osmanlı Devleti'nde merkezde ve

taşrada bulunan her sınıftan insanlar arasındaki

hukukî meselelere dair kayıtları içermektedirler.

Araştırmamızı ihtiva eden defter 293 numaralı

Tarsus Şer’iyye Sicili (H.1264-1266 / M.1848-

1 8 5 0 ) i k i y ı l l ı k b i r z a m a n d i l i m i n i

kapsamaktadır. 172 sayfadan ve 108 hükümden

oluşan sicil, kaza statüsünde olan Tarsus'un

sadece sosyal ve iktisadî yapısı hakkında değil

birçok yönden önemli bilgilere de ulaşmak

mümkündür. Sicil kayıtları kaynak alınarak

yapılan bu çalışmada Tarsus'un XIX. yüzyılın

ortalarındaki sosyo-ekonomik ve kültürel

hayatının genel bir portresi çıkarılmıştır.