3. Ulusal Botanik Bahçeleri Sempozyumu, Gaziantep, Türkiye, 23 - 25 Mart 2022, ss.3-5
Bu
araştırmada 1700 m rakımdaki Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Botanik Bahçesi’nin
ilk etabı olan “Geofit ve Gül Bahçesi”’nin 2020 yılında Üniversite yönetimi
tarafından tahsis edilen ve Üniversite master planına işlenen alanda hazırlanan
ve peyzaj planı çerçevesinde geliştirilen botanik bahçesindeki deneyimler
verilmiştir.
Habitatlarında
populasyon durumu çok iyi olan taksonlardan 50’şer adet ve popülasyon durumu
zayıf olan taksonlar ile endemik ve nadir taksonlardan 10’ar adet Botanik
Bahçesine getirilmiştir. Bugüne kadar Türkiye genelinde 22 İl ve 66 ilçeye
bağlı 280 köy ve mahallede 114 günlük arazi çalışmaları kapsamında Türkiye
Florasında kayıtlı Rosa (güllerin)’lardan üçü endemik olmak üzere toplam
27 takson toplanıp ve hepsinden çelik alınmış, daha sonra bu çeliklerden
üretilen fidanlar ilgili parsellere dikilmiştir. Doğu Anadolu Bölgesi’nde
ağırlıklı olmak üzere Türkiye genelinde toplanıp getirilen 87 Geofit taksonuna
ait 2.500 adet geofit (soğan, yumru, rizom) Botanik Bahçesine ekimleri
yapılarak adeta bir vitrin gibi sergilenmektedir. Peyzaj projesi kapsamında parsellere
ayrılan ve bilgisayar ortamından da kayıt edilen süs ve peyzaj alanında
kullanılan modern ve kültür Güllerinden 1.000 adet ve Geofitlerden de 4.091
adet alana dikilmiştir. Ayrıca bu süreçte Doğa Koruma ve Milli Parklar
tarafında bölgede kaçak olarak toplanarak ele geçirilen bitkilerin diasporaları
ilgili parsellere dikilmiştir. Botanik bahçesine getirilen gerek geofit gerekse
de güller başta olmak üzere tüm taksonların herbaryum örnekleri alınmış ve
teşhisleri yapılarak herbaryum materyali haline getirilerek VANF Herbaryumuna
kayıt edilen bitkiler aynı numarayla belirlenen parsellerde yetiştirilmektedir.
Bu yolla özelde Gül ve Geofitleri genelde diğer bitkilerin
gen kaynaklarını ex-situ korumak, bitkileri öğrencilere ve halka tanıtmak,
araştırma ve öğretim hizmetlerine katkıda bulunmak, bölgede bitkilerin
korunduğu doğal korunma alanları oluşturmak, halkın bitkisel doğal kaynakların
korunması konusunda duyarlılık ve bilinç düzeylerini artırmak amacı ile Doğu
Anadolu Bölgesinin tek Botanik Bahçesinde yetiştirilmektedir.