Ernis Köy Enstitüsü

4. Uluslararası Felsefe, Eğitim, Sanat ve Bilim Tarihi Sempozyumu, Muğla, Türkiye, 14 - 18 Nisan 2021, ss.94-111

Köy Enstitüleri, çok araştırma yapılan konulardan biri olarak öne çıkmaktadır. Tek

partili dönemin sonlarına doğru Türkiye coğrafyasına dengeli bir şekilde dağıtılmış olarak

açılan ve çok partili dönemde sona erdirilen köy enstitülerinin kurulmasında çeşitli hedef ve

amaçlar güdülmüştür. Esasen iki temel amacı vardır. Birincisi Cumhuriyetin kurulmasının

üzerinden yaklaşık 20 yıl geçmiş olmasına karşın nüfusun büyük kısmını barındıran köylerde

temel eğitim neredeyse yoktu. Her yedi köyün ancak birinde okul vardı. Buna çözüm

getirmek için bu sistem ortaya atılır. İkinci temel hedef köy enstitülerinde yetişen

öğretmenler aracılığı ile Cumhuriyet devrimlerinin vatandaşlara, özelde köylülere

benimsetilmesi ve içselleştirilmesidir.

Yukarıda belirtilen amaçları gerçekleştirmek üzere 1940’larda açılmaya başlanan

köy enstitülerinin son halkası olarak 1948 yılında Van’da yeni bir enstitü açılmıştır. Bu

enstitü, Van ve çevresindeki vilayetlerde bulunan köyleri kapsamak üzere Van-Erciş

karayolu üzerinde yer alan Ernis Köyü’nde kurulmuştur.

Enstitü açıldığı yıldan itibaren çevresinde öğretmen olmak isteyen köy çocuklarını

kendine çekmiştir. Okul köy enstitüsü olarak etkin olduğu altı yıllık kısa ömründe

çevresindeki köy çocukları için umut olmuştur. Bu çocuklar okuldan mezun olduktan sonra

öğretmenliğe başlayınca da başka birçok köy çocuğuna da eğitim şansı doğmuştur.

1950 yılındaki iktidar değişikliği Ernis Köy Enstitüsünü kapanışa götüren sürecin

başlangıcı olmuştur. Ernis Köy Enstitüsü ve diğer köy enstitüleri meydana gelen iktidar

değişikliği sonrasında siyasal erki elinde bulunduran kadroların enstitülere olumsuz

bakmaları, hatta zararlı bir yapılanma olarak görmeleri sonucunda 1954 yılında

kapatılmıştır.