Akademik Veri Yönetim Sistemi
8. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu, Balıkesir, Türkiye, 4 - 07 Eylül 2025, ss.220-221, (Özet Bildiri)
Şamanizm, Orta Asya bozkırlarında yüzyıllar boyunca hem ruhani hem de toplumsal düzenin sürdürücüsü olarak varlık göstermiş, çok katmanlı bir inanç sistemidir. Şamanlar, bu inanç sisteminin merkezinde yer alır ve toplum için kutsal bilgiye erişen, ruhlarla iletişim kurabilen, hastalıkları iyileştiren, ritüelleri gerçekleştiren kişilerdir. Bu bildiride, şamanın toplumsal işlevleri, şamanizmin antropolojik bağlamda ele alınışı ve bu pratiklerin Orta Asya halklarının hayatındaki yeri incelenmektedir. Şaman, toplum içindeki rolü açısından arabulucu, şifacı ve lider gibi önemli işlevlere sahiptir. Yapısal antropoloji ve işlevselcilik kuramları çerçevesinde, şamanın toplumsal yapılarla olan ilişkisi, kültürel sürekliliği sağlamada nasıl bir rol oynadığı tartışılmaktadır. Ayrıca, göçebe yaşam biçiminin şamanik pratikler üzerindeki etkisi de vurgulanmaktadır. Göçebe yaşam tarzı, doğa ile iç içe olmayı, ruhsal ve fiziksel iyileşmeyi sağlamak amacıyla çeşitli ritüellerin uygulanmasını zorunlu kılmıştır. Sovyet dönemi politikaları ve modernleşme süreçleri, Orta Asya şamanizmini derinden etkilemiş ve pek çok geleneksel pratiği sorgulatmıştır. Ancak kültürel süreklilik, halk arasında şamanizmin yeniden canlanmasına olanak sağlamıştır. Günümüzde, şamanizm hâlâ Orta Asya toplumlarında önemli bir yere sahiptir. Sonuç olarak, şamanizm, bölgenin toplumsal yapısını ve kültürel kimliğini şekillendiren dinamik bir inanç sistemi olarak varlığını sürdürmektedir. Bu gelenek, modernleşme ve dışsal baskılara rağmen, bölge halklarının ruhani ve toplumsal yaşamında önemli bir rol oynamaktadır.