Akademik Veri Yönetim Sistemi
sosyal bilimler araştırma dergisi, cilt.11, sa.1, ss.165-175, 2022 (Hakemli Dergi)
Gazâlî İslâm, Augustinus Hırıstiyan dünyasına damga vuran düşünürlerdir. Bu mütefekkirler, yaşamları boyunca zihni ve rûhî hususlarda çeşitli merhalelerden geçerek benliklerini arama çabasında olmuşlardır. Kendi zamanlarının, yaşadıkları yerlerin toplumsal ve siyasi karmaşaları, iç dünyalarında meydana gelen fırtınalar, onları kendi içsel yolculukları üzerinde düşünmeye yönlendirmiştir. Augustinus açısından mânevî olgunlaşma yöntemleri riyâzet, tövbe, bilgi, sevgi ve şükürdür. Gazâlî açısından mânevî olgunlaşma yöntemleri ise tövbe, irade, riyâzet, sevgi, şükür ve zühddür. Bu yöntemlerin amacı nefis tezkiyesi, kalp tasfiyesi ve rûhî gelişimdir. Özellikle uzlet dönemlerinde Augustinus’un “İtiraflar” ve Gazâlî’nin “İhyâu Ulûmid’din” adlı eserleri fikir hayatlarının özeti ve gerçekleştirmek istedikleri arınmanın projesi niteliğindedir. İnsanın kendisini gerçekleştirebilmesi ve kalbinde güzel huyların yerleşmesi için arınması gerekmektedir. Müellifler de kendi dinlerinin öğretileri ile bağlantılı olarak olgunlaşma yöntemlerini açıklamışlardır. Amacımız inançları farklı ama amaçları aynı olan Gazâlî ve Augustin’in bu yöntemleri nasıl açıkladıklarına değinmektir.