TÜRKİYE ÖLÇEĞİNDE KARSTİK ALAN YÖNETİMİ


Altan Aydın F.

KARADENİZ 15. ULUSLARARASI SOSYAL BİLİMLER KONGRES, Rize, Türkiye, 8 - 10 Mart 2024, ss.91-92

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Rize
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.91-92
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

1950’li yıllardan sonra ortaya çıkan “alan yönetimi” kavramının temelinde “koruma” anlayışı yatmaktadır. Alan yönetiminin ve yönetim planının uygulanma yeri başlangıçta kentler ve arkeolojik alanlarken 2000’li yıllardan sonra bu yelpaze biraz daha genişletilmiş ve kıyı alanları, kırsal alanlar ile sulak alanlarda da alan yönetimi modeli ve bir yönetim planı oluşturulmaya başlanmıştır. Karstik sahalar sahip oldukları jeolojik ve morfolojik birtakım özellikleri sebebiyle beşeri müdahalelere karşı oldukça duyarlıdır. Bu nedenle zaman içerisinde bu alanlarda ortaya çıkmış ve çıkmakta olan pekçok problem bulunmaktadır. Dünyada 1970’ler hatta 1980’lerden sonra karstik arazilerde yaşanan sorunlar ve tehlikeler üzerine odaklanılmış ve bu sorunların anlaşılması ve en aza indirilmesi adına alan yönetimi ile ilgili çalışmalar yapılmaya başlanmıştır; ancak yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır.  Yüzölçümünün yaklaşık %40’ı karstlaşmaya uygun kayaçlardan meydana gelen, hatta yeraltı karstlaşması da dahil edildiğinde % 65’i karstik alanlardan oluşan ülkemizde ise karstik alan yönetimi yahut karst yönetimi ile ilgili yapılmış herhangi bir bilimsel çalışma veya yasal düzenleme bulunmamaktadır. Bu çalışmada Türkiye ölçeğinde hem karst ekosisteminin hem de buralardaki beşeri hayatın sürdürülebilirliği açısından karstik alan yönetiminin önemine değinilmiştir. Bu bağlamda konuya ilişkin ayrıntılı bir literatür çalışması yapılmış, ilgili kavramlar tümdengelimsel bir şekilde açıklanmış ve karstik sahalarda yerinde gözlemler gerçekleştirilmiştir. Böylece söz konusu karst ortamlarının tükenen mekanlar haline dönüşmemesi adına yapılması gerekenler geniş bir bakış açısıyla ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Alan Yönetimi, Karst, Karstik Alan Yönetimi, Türkiye.

The concept of "conservation" lies at the basis of the concept of "area management", which emerged after the 1950s. While the application area of area management and management plans was initially in cities and archaeological areas, after the 2000s, this range was expanded and a site management model and a management plan began to be created in coastal areas, rural areas and wetlands. Karst areas are very vulnerable to human interventions due to some of their geological and morphological features. For this reason, there are many problems that have emerged and are still emerging in these areas over time. After the 1970s and even the 1980s, the world focused on the problems and dangers experienced in karst lands, and studies on area management began to be carried out in order to understand and minimize these problems; However, the studies conducted are quite limited. In our country, where approximately 40% of the surface area consists of rocks suitable for karstification, and even 65% of it consists of karst areas when underground karstification is included, there is no scientific study or legal regulation regarding karst area management or karst management. In this study, the importance of karst area management in terms of the sustainability of both the karst ecosystem and human life in Turkey is mentioned. In this context, a detailed literature study on the subject was conducted, relevant concepts were explained deductively, and on-site observations were carried out in karst areas. Thus, what needs to be done to prevent the karst environments in question from turning into depleted spaces has been discussed from a broad perspective.

Keywords: Area Management, Karst, Karst Area Management, Turkey.