Akademik Veri Yönetim Sistemi
THE JOURNAL OF ACADEMIC SOCIAL SCIENCE STUDIES, cilt.43, sa.43, ss.49-70, 2016 (Hakemli Dergi)
Öz
Siirt Vilâyeti’nin bir kazası olan Sason’un kurulduğu bölge, oldukça sarp dağlar
ve geçit vermeyen vadilerden oluşmaktadır. Oldukça ilkel bir hayat sürdüren yöre
halkının Meşrutiyet dönemlerinden itibaren devlete karşı itaatsizliği bulunmaktaydı.
Bunun en önemli sebeplerinden biri de Ermenilerin ve bazı aşiretlerin çıkardıkları isyanlardı.
Bunlara karşı alınan tedbirlerin yetersizliği, nedeniyle bu hareketler Cumhuriyet
dönemine kadar devam etmişti.
Cumhuriyetin ilanıyla birlikte yeni devletin kuruluş felsefesine uygun olarak
devletin nüfûz ve otoritesinin ülkenin her tarafına yerleştirilmesine başlanmıştı. Bu dönemde
Sason ve çevresinde aralıklarla devam eden isyanlar baş göstermiştir. Hükümetin
ve ordu birliklerinin yoğun çabalarıyla buradaki olaylar tamamıyla bastırılmış, bölge iskâna
yasak hale getirilmiş ve Sason halkı batı vilâyetlerinde iskân edilmiştir. Yapılan bu
çalışmalar ve inkılâplara karşı Sason ve çevresinde yaşanan olaylardan sonra bölgede
alınan tedbirlerin verdiği tecrübelere göre, gerekli askerî ve idarî tedbirler alınmıştır.
Böylelikle burada devlet otoritesi sağlanmış ve Sason’da bayındırlık faaliyetlerine
başlanmıştı.
Adnan Menderes hükümeti döneminde 1 Temmuz 1950 bakanlar kurulunun
kararıyla yasaklı bölgenin tekrar iskâna açılması ve bu alandaki arazilerin sahiplerine
geri verilmesi ile ilgili bir kararnâme çıkarılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Cumhuriyet Dönemi, Asayiş, Sason, İsyan, Yasak Bölge
Abstract
The location of Sason, a district of Province of Siirt, comprises very steep mountains
and impassable valleys. The public of the region who had a very primitive lifestyle
had disobedience against the State beginning from the Constitutional Period. One of the
main reasons behind this was the rebellions initiated by the Armenian and some tribes.
The disability of the measures taken against them caused such outbreaks continue until
the foundation of the Republic.Following the foundation of Republic, the influence and authority of the state started to be settled all around the country in accordance with the founding philosophy of the newly established state. Within this period, rebellions arose around Sason and in the neighborhood. These incidents in the region were quelled with the big efforts of the Government and the military troops, and the people of Sason were sent to Western prov-inces for residence after prohibiting the area for housing. Based on the experiences from the inefficient measures taken in Sason and around in the past, relevant military and administrative measures were taken accordingly. Thereby, the influence of State was es-tablished and public works started in Sason.
During the rule of Adnan Menderes government, this punished area was made available for housing again with the cabinet decree dated 1 July 1950 and the lands were returned to their owners with a decree.
Keywords: Republic Period, Public Order, Sason, Rebellion, Prohibited Area