Anadolu'da Bilezik Serüveninin Geleneksel Türk El Sanatları Açısından Önemi: Osmanlı Döneminden Bir Grup Örnek


Creative Commons License

Çalış E., Erk A.

THE JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES INSTITUTE, sa.47, ss.139-156, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2020
  • Dergi Adı: THE JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES INSTITUTE
  • Derginin Tarandığı İndeksler: MLA - Modern Language Association Database, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.139-156
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

El sanatları ürünlerinin önemli bir grubunu

oluşturan takılar, diğer el sanatları ürünlerinde

olduğu gibi ortaya çıktığı toplumun duygularına,

kültürel özelliklerine ve sanatsal beğenilerine

ışık tutmaktadır. Takı kümesi içinde yer alan

ve çalışma konumuzun esasını oluşturan bilezikler

ise Anadolu kadını tarafından geçmişten

günümüze dek kesintisiz bir şekilde kullanılmış

ve kullanılmaya devam etmektedir. Bu yönüyle

el sanatlarının sürdürülebilirliği açısından bilezikler,

maddi kültürün en canlı örnekleri arasındadır.

Bileziklerle ilgili olarak yapılan bilimsel

araştırmaların sınırlı olması, bu çalışmaya

yönelme eğilimini ortaya çıkarmıştır. Bunun

yanı sıra, çalışmaya konu olan bileziklerin seçilmesindeki

başlıca amaç, bilezik kullanma geleneğinin

kesintisiz bir şekilde çağlar boyunca

devam etmiş olmasıdır. Şekil ve süsleme programları

dikkate alınarak dört farklı müzede

bulunan örnek eserler seçilmiştir. İlgili müzelerden

gerekli izinler alınarak müzede muhafaza

edilen Osmanlı dönemine ait tüm bilezikler

titizlikle incelenmiş ve bunlar arasında form,

malzeme, kompozisyon ve süsleme teknikleri

gibi hususlar göz önünde bulundurularak, olabildiğince

birbirinden farklı olan on bir eser

incelenmeye alınmıştır.

Jewelry, which forms a significant group of handicraft products,

sheds light on the feelings, cultural characteristics and artistic tastes of the

society where it shows up as in other handicraft products. The bracelets

which are in the jewelry batch and form the basis of our topic have been used

and continue to be used by the Anatolian women from the past to the present.

In this respect, bracelets are among the most vivid examples of the material

culture in terms of continuity of handicraft. The limited number of scientific

researches about bracelets have revealed the tendency to turn to this study.

Moreover, the main purpose behind the selection of the bracelets in the

research was the continuation of the tradition of using bracelets throughout

the ages. Work samples were selected from four different museums by

paying attention to the formal and ornamental programs. All the bracelets that

belonged to the Ottoman Period and were kept in the storerooms of the

museums were examined meticulously after the necessary permissions were

obtained from the related museums; among these, 11 works, which were as

different from each other as possible, were subjected to examination in

consideration with their forms, materials, compositions and ornamenting

techniques.