Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Diyarbakır Sempozyumu, Diyarbakır, Türkiye, 2 - 05 Kasım 2016, ss.211-223
Diyarbakır, Anadolu - Suriye ile
Irak - İran
arasında bir geçiş güzergâhında olması sebebiyle
tarihsel süreç içerisinde jeopolitik öneme sahip
ayrıcalıklı bir kent olmuştur. Bu durum kentin
tarih süreci içinde önemli bir ticaret merkezi
olmasına olanak sağlamıştır. Birçok medeniyete
ev sahipliği yapmış Diyarbakır, bölgede birçok
kültüre ait sayısız eserlerin ortaya çıkmasına
vesile olmuştur. Bu açıdan bölge, Anadolu’daki
en önemli yerleşim yerlerinden biri olduğunu
göstermektedir.
Kentin tarihsel geçmişini ve çok
kültürlü
yapısını, gerek mimari eserleri gerekse
zengin el sanatları örneklerinde izlemek
mümkündür. Bilindiği üzere özellikle el sanatları,
insanoğlunun ihtiyaçlarını karşılaması, insanlık
tarihinin derinliklerine kadar gitmesi, geçmişi
tanıma ve anlama noktasında büyük bir önem
göstermektedir. El sanatlarında önemli bir
yer tutan takılar, aslında sadece o toplumun el
sanatları yeteneği değil, aynı zamanda içinden
çıktığı toplumun gerek dini anlayışına ve gerekse
de Kullanılan Malzemenin niteliğine göre
toplumun iktisadi yapısını göstermede de büyük
bir rolü vardır. Diyarbakır, Çayönü Tepesinde
yerleşim yerlerinde ele
geçirilen boncuk dizileri,
bilezikler ve yüzükler, takı ve takı sanatının
Anadolu’da ne denli erken başladığı ve nasıl
şekillendiğini bizlere göstermesi açısından son
derece önemlidir.
Yapılan
araştırmalar Diyarbakır’ın takı
sanatında oldukça eski bir geçmiş ve birikime
sahip kadim bir kent olduğunu gözler önüne
sermektedir. Çalışma konumuzun kapsamını
oluşturan Diyarbakır Müzesine ait grup
etnografik takının sanatsal değerlendirmesi
yapılması amaçlanmış, nitelik, yapım tekniği,
kullanılan süsleme özellikleri ve form özellikleri
incelenirken tespitlere varılmaya çalışılmıştır.
Tarihsel süreç içerisinde Diyarbakır da takı
sanatının nasıl bir birikimle ilerlediği ve bugün
de devam edilen takı üretimi ile kurulan bağa
göz önüne alınarak, Diyarbakır’da yüzyıllar
arası kesintisiz devam eden kültürel ve sanatsal
sürekliliğe ve birikimli sanat anlayışına sahip bir
kültür kenti olduğuna dikkat çekilmiştir.
Diyarbakir
has been a privileged city having
geopolitical importance in the historical process
because it is on a transition route between Anatolia
- Syria and Iraq - Iran. This made it possible for
the city to become an important trading centre
within the historical process. Diyarbakır, which
has hosted many civilizations, has contributed to
the emergence of countless works belonging to
many cultures in the region. From this point of
view, the region is significant as one of the most
important settlements in Anatolia.
It is possible to observe the historical
background and multicultural structure of
the city both in architectural works and rich
handicrafts. As it is known, especially handicrafts
are of great importance in meeting the needs of
human beings, reaching the depths of human
history, recognizing and understanding the
past. Jewellery, which has an important place in
handicrafts, has great role in showing not only
the society’s ability of handicrafts but also the
economic structure of that society based both
on religious understanding and the quality of the
material used. Bead bracelets, bracelets and rings
obtained in the settlements in Çayönü Tepesi,
Diyarbakir, are of great importance in showing us
how early jewellery and the art of jewellery began
in Anatolia and how it was shaped.
Surveys reveal that Diyarbakir is an ancient
city with a very old history and accumulation
in the art of jewellery. The artistic evaluation of
a group of ethnographic jewellery belonging to
the Diyarbakır Museum was aimed within the
scope of our work and quality, making technique,
decorative features and form features were tried
to be determined. Considering the historical
progress of the art of jewellery in Diyarbakır, and
the connection with todays ongoing production
of jewellery, the cultural and artistic continuity
for centuries in Diyarbakır and that it is a
cultural
city with a sense of accumulative art have been
pointed out.