Akademik Veri Yönetim Sistemi
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.49, ss.103-132, 2020 (Hakemli Dergi)
II. Dünya Savaşında Türk dış politikası, savaşın
seyrine göre değişik görünümler aldı.
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü her yılın Kasım
ayının i lk gününde TBMM' de yapt ı ğ ı
konuşmalarla dış politikadaki farklılaşmaları
deklare etti. Türk dış politikasında tehdit
algısının yoğunluğu ve yakınlığı temel
belirleyici faktördü. Türkiye savaşın ilk
yıllarında (Eylül 1939- Haziran 1941) iki devasa
güç Almanya ve SSCB'nin işgal tehdidiyle karşı
karşıya kaldı. Barbarossa Harekâtı'ndan sonra
görece daha güvenli bir dönem geçirdi. Savaşın
sonucunun belli olmaya başlamasından sonra bu
defa SSCB'nin siyasal varlığına yönelik
düşmanca politikalarıyla yüzleşmeye başladı.
Türkiye, savaş boyunca elindeki bütün
diplomatik araçları kullanarak bağımsızlığını
korumaya ve işgal tehditlerini boşa çıkarmaya
çalıştı. Almanya yanlısı Türkçü-Turancı
akımlar da bu amaç doğrultusunda hükümetin
dış politikada kullandığı unsurlardan biri oldu.
Çalışmanın iki temel amacı söz konusudur.
Birincisi, Türk dış politikasındaki konjonktürel
değişimleri bu politikaların ana aktörü
İnönü'nün meclis konuşmaları üzerinden
irdelemektir. İkincisi dış politika da ki dönemsel
farklılıkların Türk hükümetinin Türkçü-Turancı
akımlara karşı politikalarına yansımalarını
belirlemektir.