Kurmanci-Türkçe İkidilliliğin Temel Kodda Değişime Açık ve Sınırlı Alanları


Creative Commons License

Varol O.

KURDİNAME, ss.162-175, 2021 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2021
  • Dergi Adı: KURDİNAME
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Other Indexes
  • Sayfa Sayıları: ss.162-175
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Birlikte yaşamın doğal bir sonucu olarak toplumsal etkileşimler meydana gelir ve bu iletişimsel süreçte diller de belirli oranlarda birbirlerini etkileyerek farklılaşabilirler. Dilsel etkileşim ve buna bağlı olarak gerçekleşen farklılaşmalar, çokdilli alanlardan elde edilen veriler incelendiğinde, etkileşim sürecinin genellikle belirli bir düzen içinde gerçekleştiği anlaşılmaktadır. Yani bazı dilsel birim, sözcük ve örüntülerden oluşan sözce alanları daha çok etkilenirken bazıları değişime karşı sınırlıdır. Bu çalışmada, Kurmanci Kürtçesi-Türkçe konuşucusu olan yirmi beş ikidillinin sözlü anlatılarında kod karıştırma ve değiştirme birimi olarak görülen, kullanım sıklığı ile ele alınan, üç bin civarındaki etkileşim öğesi, kaynak dilin belirlenmesi, aktarım oranları ve nitelikleri bakımından değerlendirildi. İkidillilerin birinci dili ve temel kodu olan Kurmancinin sözceleri ele alındığında, bazı dilbilgisel alanlar değişime daha açıkken çoğunun Kurmancinin bağımlı işlevsel biçimbirimleri nedeniyle sınırlayıcı görünümler sergilediği anlaşılmaktadır. Bundan dolayı ikidilli Kurmancisinde karma sözce alanları daha yaygındır. Çok sınırlı olsa da devam eden gerileyici ikidilliliğe bağlı olarak bağımsız ve bağımlı işlevsel birimler ile çekirdek sözlükçeye ait sözcükler ve buna bağlı olarak sözdizimsel anlam ağlarının da model kod olan baskın dilden temel kod olan alıcı dil alanlarına yerleşebilmeleri mümkündür. 

Social interactions occur as a natural result of coexistence, and in this communicative process, languages of the societies may differ by influencing each other at certain rates. Language contact and consequent changes demonstrate that this process takes place in a certain order, according to the data obtained from language contact areas. In other words, some utterance domains consist with different words, morphemes and patterns are affected more, while others are limited to the change. In this study, around three thousand interaction elements with different usage frequencies evaluated as code mixing and switching units, in the verbal narratives of twenty-five Kurmanji Kurdish-Turkish bilinguals, in terms of determining the source language, transmission rates and qualities. It is understood that some grammatical domains are more open to change, while others exhibit limiting views due to functional bound morphemes of Kurmanci which is L1 and basic code. Therefore mixed utterance domains are more common in bilingual Kurmanji utterances. Although it is very limited, depending on the continuing recessive bilingualism, free and bound functional units and words belonging to the core lexicon and, consequently, semantico-syntactic meaning patterns, can be settled from the dominant language ( model code) to the domains of receptive language (basic code).