Akademik Veri Yönetim Sistemi
ANADOLU 16th INTERNATIONAL CONFERENCE ON APPLIED SCIENCES, Van, Türkiye, 20 - 22 Aralık 2024, cilt.1, sa.1, ss.1-99
ÖZET
Van bölgesini (TRB2) oluşturan Bitlis, Hakkâri, Muş ve Van illeri, ülke yüzölçümünün %5,33'üne denk gelen Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alır. Bölge toplam yüz ölçümü 41.754,70 km² olup, mevcut illere göre dağılımı ise Bitlis %16,90, Hakkâri %17,19, Muş %19,32 ve Van %46,5'ini kapsadığı görülmektedir.
Van bölgesinin kuzeyinde Ağrı ve Erzurum illeri, batısında Bingöl, güneyinde Siirt, Şırnak, Batman ve Diyarbakır, Irak ve doğusunda ise İran yer almaktadır. Bölgenin bulunduğu başlıca göl ve su kaynaklarına bakıldığında, bunların çoğu Van Gölü Havzası'nda bulunmaktadır. Ancak Muş'un bir kısmı Orta Fırat Havzası'nda, Bitlis'in bir kısmı ve Hakkâri ilinin tamamı ise Dicle Havzası'nda yer almaktadır.
Bölge içerisinde yer alan Bitlis, Hakkâri, Muş ve Van illerinin iklim verileri il bazında incelenerek raporda sunulmuştur.
Van Bölgesi'ndeki mevcut arazi toplamı 4.492.784 hektardır. Bölgedeki 918.419 hektarlık tarım arazisinin toplam alan içindeki payı %20,3 ile Türkiye genel ortalamasının altında kaldığı görülmektedir. Bölgede yer alan iller incelendiğinde tarım arazisi vasfına sahip topraklara en fazla Muş ilinde rastlanmaktadır. Van Gölü Havzası'nda mera hayvancılığı oldukça fazla yapılabilmesine rağmen bu meraların verimli ve kontrollü kullanıldığı pekte söylenemez. Bilhassa bölgede erken otlatma dönemde hayvanların yoğun olarak meralara çıkarılması ile birlikte aşırı otlatma nedeniyle meralar giderek verimsiz hale gelmektedir. Van ili mera alanında diğer illerin önündedir.
TRB2 bölgesinde toplam 530.310 ha’lık arazi miktarı sulama altyapısına uygun olup, bunun sadece %44'ü kadarı sulanabilmektedir. Sulanabilen arazi oranı Bitlis'te %50, Hakkâri’de %35, Muş'ta %37 ve Van'da %48'dir. Hakkâri ilinde 2013 yılı itibariyle DSİ'nin kullanılabilir sulama barajının olmadığı ve mevcut tarımsal sulamanın kamu eliyle yapıldığı görülmektedir. Bununla birlikte inşası devam eden Dilimli Barajı bittiğinde Yüksekova'nın sulama ve içme suyu ihtiyacının karşılanması hedeflenmektedir.
Van Gölü Havzasının bitki örtüsü incelendiğinde ise vadileri zengin bitki örtüsüyle kaplı olmasına rağmen dağlar genellikle ağaçsızdır. İllerin toprakları genel olarak bozkır manzarası sunar. Topraklarının %70'ini çayır ve meralar, %23'ünü ekili ve dikili alanlar ve %2'sini ise orman ve fundalıklar oluşturur.
Bölgede yer alan tarım ve hayvancılık işletmeleri genellikle aile tipi küçük ev işletmelerdir. Genel olarak tarımsal işletmeler çoğunlukla 20 ila 50 dekar arasında yoğunlaştığı görülmektedir. Muş’ta ise işletme arazilerinin büyük bir çoğunluğu 50 dekarın altındadır. Bu durum bölgede tarım ve hayvancılığın rantabl ve ekonomik olarak yapılmasını engellemektedir.
Anahtar Kelimeler: Van bölgesi, Bitlis, Hakkâri, Muş, Van, Tarım.