Akademik Veri Yönetim Sistemi
International Online Conference on Economics & Social Sciences 6, Girne, Kıbrıs (Kktc), 18 - 19 Eylül 2021, ss.31
Marmaris ve Milas İlçelerinde Yer
Alan Figürlü Kapı Tokmakları ve Aynalardan Örnekler
Çoğunlukla köçek
adı verilen bağlantı halkası ve bir göbek / ayna ile kapıyla bağlantıları
sağlanan,
dışarıdan gelenlerin hane halkını haberdar etmek ve kapıyı çekme işlevi gören
tokmaklar, aynı zamanda kapıların süsleme kompozisyonlarının tamamlanmasına da
katkı sağlayan aksamlar arasında yer alırlar.
Çalışmada ki amaç, Marmaris ve Milas ilçeleri özelinde, geleneksel
konutlardaki sayıları gün geçtikçe azalan ve bir zamanların en önemli kapı
aksamlarından birisi olan tokmaklara dikkatleri çekmektir. Söz konusu
ilçelerde; figürlü, geometrik ve stilize edilmiş bitkisel bezemeli tokmaklardan
tespit edilen 40 tokmak içerisinde yer alan,
figürlü tokmak ve aynalar arasında seçilen bir grup eser, tanıtılmaya
çalışılmıştır. Ekseriyetle pirinç ve bronzdan döküm tekniği kullanılarak
yapılmış figürlü tokmak ve aynalardan ağırlıklı grubu 19 adet ile ilk sırayı,
sayı ve tip açısından Türkiye’nin genelinde olduğu gibi zengin bir
çeşitlilik gösteren bir kadının bilek kısmında kumaştan giysi kolunun ucu
görünür şekilde yapılmış el şeklindeki tokmaklar almaktadır. Bu gruptan
belirlenen 6 ayrı tipten birer örnek, 1 adet kadın başı /medusa, 1 adet geleneksel
Mısır başlıklı insan başı, 3 adet aslan başı, 2 adet kartal şeklindeki aynalık
ile 1 adet kuş (güvercin ) biçiminde yapılmış tokmaktan oluşan bir grup tokmak ve ayna, Anadolu’daki benzer
bazı örneklerle beraber, örnekler başlığı altında incelenmiştir.*
Anahtar
kelimeler: kapı, tokmak,
gövde, döküm tekniği, bronz.