Akademik Veri Yönetim Sistemi
17th INTERNATIONAL CONGRESS SCIENTIFIC RESEARCH, CHINA TO ADRIATIC, Van, Türkiye, 3 - 04 Aralık 2025, ss.70-71, (Özet Bildiri)
Nasreddin Hoca, halk edebiyatı açısından önemli bir yere sahip olan ve tarihsel kişiliğiyle kültürel bellekte derin izler bırakmış bir figürdür. Bu bildiride, Nasreddin Hoca'nın halk kültürü açısından önemi ve tarihsel kişiliği ele alınacak, aynı zamanda onun halk edebiyatındaki rolü kapsamlı bir şekilde incelenecektir. Fıkraları, toplumların maruz kaldığı adaletsizlikleri, eşitsizlikleri ve günlük yaşamda karşılaşılan sıkıntıları dile getirmesi açısından dikkat çekicidir. Hoca'nın fıkraları, toplumsal eleştirinin mizahi bir biçimde ifade bulduğu bir mecra olarak öne çıkar. Toplumlar, doğrudan dile getiremedikleri haksızlıkları ve sıkıntıları dolaylı yollarla, özellikle mizah aracılığıyla anlatma yoluna gitmişlerdir. Bu noktada, Nasreddin Hoca'nın fıkraları, dönemin toplumsal yapısı hakkında önemli veriler sunmaktadır. Toplumlar zamanla değişim ve dönüşümlere uğramış olsa da, yaşanan toplumsal rahatsızlıklar ve adaletsizlikler her dönemde benzer sonuçlar üretmiştir. Bu rahatsızlıklar, yazın hayatına malzeme olmuş ve edebi metinler aracılığıyla dile getirilmiştir. Nasreddin Hoca'nın Yurd Yolu gazetesinde yayımlanan fıkraları, dönemin aksaklıklarını ve toplumsal sorunları derinlemesine analiz etmek açısından değerli bir kaynak teşkil etmektedir. Bu bildiride, Hoca'nın öğretici yönünün yanı sıra, toplumsal eleştirileriyle bilinen fıkralarının, Bitlis'e ait yerel bir gazete olan Yurd Yolu'ndaki örnekleri tespit edilerek incelenecektir. Hoca'nın fıkralarında, toplumsal normlar ve değer yargıları üzerine yaptığı eleştiriler, dönemin hangi aksaklıklarını ele aldığı ve halkın bunlara karşı gösterdiği reaksiyonlar üzerine yapılacak analizlerle çözümlenecektir. Ayrıca, günümüz toplumlarının değişim ve dönüşüm süreçlerinde karşılaşılan benzer sorunların, eski edebi metinlerde nasıl tekrar gündeme getirildiği ve toplumsal hafızada nasıl yer bulduğu da bu çalışmada ele alınacaktır. Böylece, Nasreddin Hoca'nın halk kültüründeki rolü ve halk edebiyatındaki işlevi, günümüz toplumsal bağlamında yeniden değerlendirilecektir.