Akademik Veri Yönetim Sistemi
MT BİLİMSEL, Yeraltı Kaynakları Dergisi, sa.28, ss.1-13, 2025 (Hakemli Dergi)
Yüz yıllardır iç ve dış mekânlar için tedarik edilen yapı malzemelerinin önemli bir kısmı doğal kaya malzemelerden oluşmaktadır. Uzun yıllar boyunca iklim koşullarından etkilenen bu malzemeler, doğal özelliklerini kaybedebilmektedirler. Günümüzde kaya malzemeler seçilirken uzun dönem boyunca oluşabilecek yıpranma özelliklerinin bilinmesi ve buna göre kullanılacak yer ve mekânların belirlenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada da, farklı kayaları doğada en çok yıpratan tuz kristallenmesi etkisi araştırılmış ve bozunma deneyleri yapılarak kayıp miktarlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada küp örnekler üzerinde tuz kristallenmesi deneyleri yapılmış ve çeşitli noktalardan alınan toplamda 13 adet kaya örneğinin bozunma öncesi ve sonrasındaki fiziksel ve mekanik özellikleri incelenmiştir. Değerlendirmede son yıllarda kullanılan Bozunma Hızı (AV) yöntemlerine göre kaya örnekler değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler ışığında, porozite ve mineralojik bileşime bağlı olarak, farklı kayaların fiziksel özelliklerinin, bozunma derecesinin ve parçalanmasının değişkenlik göstereceği sonucuna varılmıştır.
For centuries, a significant portion of construction materials supplied for both interior and exterior applications have consisted of natural stone materials. Over the years, these materials, exposed to climatic conditions, may lose their inherent properties. Today, when selecting stone materials, it is essential to consider their potential deterioration characteristics over the long term and to determine their appropriate areas of application accordingly. In this study, the effect of salt crystallization, which is one of the most deteriorating factors for rocks in nature, was investigated, and weathering tests were carried out to determine the amount of material loss. Salt crystallization experiments were conducted on cubic samples, and the physical and mechanical properties of a total of 13 rock samples, collected from various locations, were examined both before and after the deterioration process. For the evaluation, the rock samples were assessed based on the Weathering Rate (AV) methods commonly applied in recent years. In light of the obtained data, it was concluded that the physical properties, degree of deterioration, and fragmentation of different rocks vary depending on porosity and mineralogical composition.