Akademik Veri Yönetim Sistemi
18. ULUSLARARASI BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU, Ankara, Türkiye, 18 - 19 Eylül 2025, ss.168, (Özet Bildiri)
Bu araştırmanın amacı yürütülen iki farklı Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ) sürecini karşılaştırmalı olarak eleştirel
düşünme bağlamında incelemektir. Katılımcılar 2024-2025 güz yarıyılında Öğretim Teknolojileri dersini alan öğretmen
adaylarıdır. Türkiye’nin Van ilinde bulunan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim görmektedirler.
Geleneksel PDÖ (GPDÖ) ve Bireysel olarak chatGPT ile PDÖ (GPTPDÖ) yöntemi olmak üzere iki farklı yöntemle
altışar haftalık öğretim süreci yürütülmüştür. Süreç sonunda katılımcılara eleştirel düşünme becerisinin bileşenleri ile
ilgili sorular çevrimiçi ortamda yöneltilmiştir. Ayrıca California Critical Thinking Disposition Inventory - CCTDI
(Facione & Facione, 1992)’ nin Türkçe formu aracılığıyla eleştirel düşünme ve alt boyutlarına ilişkin nicel ölçümler de
yapılmıştır. Gönüllülük esasına göre fikir beyan eden toplam 68 öğrencinin verileri nitel analize tabi tutulmuş, 46
öğrencinin de nicel ölçümleri değerlendirilmiştir. Böylelikle yürütülen süreçlerin öğrencilerin eleştirel düşünme
becerilerine olan katkısı karşılaştırmalı olarak ortaya konmuştur. Katılımcıların eleştirel düşünme becerisi ölçeğinin
toplam puanına göre ve ölçeğin alt boyutlarına göre ağırlıklı olarak moderate düzeyde oldukları görülmüştür. Ortalama
puanlar açısından gruplar arasında yapılan karşılaştırmalara göre GPDÖ ve GPTPDÖ grupları birbirinden
farklılaşmamaktadırlar. Eleştirel düşünmenin alt boyutlarından olan Analitiklik, Açık Fikirlilik, Meraklılık, Kendine
Güven, Doğruyu Arama ve Sistematiklik paralelinde temalar ve alt temalar oluşturulmuştur. Bulgular örnek ifadelerle
zenginleştirilerek sunulmuştur. Bu temalar bağlamında, GPDÖ öğrencileri ağırlıklı olarak grup çalışmalarının kendilerine
sağladığı katkılardan bahsederken, GPTPDÖ öğrencileri chatGPT ile olan etkileşimlerinin sonuçlarını ön plana
çıkarmışlardır. Hem GPDÖ hem de GPTPDÖ yöntemlerinin farklı boyutlarda etkili olması eğitim öğretim süreçlerinde
karma yöntemlerin kullanılmasının öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine katkı sağlayacağı böylece daha etkili ve
verimli bir sürece olanak sağlayacağı düşünülmektedir. Henüz yeni bir teknoloji olmasına rağmen chatCPT’nin
öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerinin geliştirmesine yardımcı olduğu görülmektedir. Öğrenciler tarafından
özellikle sosyal ve duygusal olarak eksik görülen chatCPT’nin bu yönde yapılan çalışmaların sayısının artması ve YZ
araçlarına bu becerilerinde kazandırılmasıyla gelecekte bu yöndeki kaygıların azalacağı düşünülmektedir. Ayrıca
öğrenenlerin chatCPT’den almış oldukları bazı bilgiler karşısında şüpheye düştükleri ve bir kafa karışıklığı yaşadıkları
görülmektedir. Bu yönde öğretmenin rehber rolünün önemi karşımıza çıkmakta ve YZ okuryazarı olan öğretmenlerin
öğrencilerini bu anlamda destekleyebileceği düşünülmektedir. Araştırmacılara bundan sonraki süreçlerde eğitim öğretim
ortamlarına YZ’yı entegre edecek çalışmalara yoğunlaşması ve öğretmenin rolünü ortaya çıkaracak daha derinlemesine
çalışmalar yapması önerilmektedir.