Sanatçının Esin Kaynağı Olarak Salgın Hastalık ve Hastalığın Resim Sanatına Yansıması


Yabalak H.

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sa.2, ss.493-537, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

“Sanatçı kime denir?”, “Sanatçı eserlerinde neyi iham alır?” gibi sorular net bir tanımı olmamasına karşın genel olarak yaşanan olaylardan edindiği duygularını çeşitli teknik ve yöntemler ile ortaya koyan kişi olarak tanımlanabilir. Sanatçı genel bakış açısının dışındadır ve olaylara sıradan bir gözle bakmaz, etrafında gerçekleşen tüm durumlar zihin dünyasını şekillendiren imgelere dönüştürür. Sanatçının zihin dünyasını besleyen durumlar sadece güzel değil, trajediler, yıkımlar ve çirkinlikler esin kaynağını oluşturabilmektedir. Sanatçının esin kaynağı trajediler arasında yer alan hastalık imgesi kökleri çok eskiye giden ve sanat tarihinin birçok döneminde karşılaşılan bir imgedir. Toplumlar tarihlerinin farklı dönemlerinde kendileri için beklenmedik olan hazırlıksız yakalandıkları hastalık ve ölümler ile karşılaşmışlardır. Bu tarz beklenmedik karşılaşmalar toplumların belleklerinde kalıcı izler bırakmış ve toplum hafızalarına kazınmıştır. Toplumlar için böylesine etkisi olan bir durum insanoğlunun sanatsal yaratım sürecine de etki etmiş gerek sanatsal bir imge gerekse sanatçının yaratım sürecine etkileri gözlemlenmiştir. Özellikle büyük yıkımlara neden olan salgınlar toplumların zihinlerinde çaresizlik ve ölüm korkusunun diri kalmasını sağlamıştır. İçinde yaşadığı toplumun durumundan etkilenen sanatçı karşılaşılan bu durumu ilk çağlardan günümüze kadar eserlerinde konu olarak işlenmiştir. Özellikle resimlerinde hastalık ve hastalık kaynaklı duygulara yer veren sanatçıların konuyu farklı şekillerde ele almış olmaları, sanat tarihinin farklı dönemlerinde farklı tekniklerde üretimlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Avrupa’yı etkisi altına alan cüzzam ve büyük yıkımlar yaşatarak sanat tarihinde en fazla konu olan veba olmak üzere birçok hastalık sanatçılar tarafından farklı biçim ve teknikler ile resimlere aktarılmıştır. Sanatçıların betimlemelerinde hastalık temasını ele alış biçimlerinin çözümlemelerinin yapılması dönemim sanatçısının imaj dünyasında her alan hastalıklara bakışını açıklamayı amaçlamaktadır.