Akademik Veri Yönetim Sistemi
Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, cilt.15, sa.2, ss.495-502, 2024 (Hakemli Dergi)
Bazalt, doğada çok yaygın bulunan volkanik bir kayaç türüdür. Volkanik bir olay sonucu sıcaklık ve basınç altında eriyen kayaçlar soğuyarak bazalt kayaçlarını oluşturmaktadır. Bazalt yüksek dayanımlı ve aşınmaya karşı dirençli olması nedeniyle demiryolu, alt ve üst yapılar, tarihi yapılar gibi birçok alanda yapı malzemesi olarak kullanılmaktadır. Bazalt kayaç özelliklerinin yüksek olması nedeniyle bu çalışmada Türkiye'nin Doğu Anadolu bölgesinde bulunan Van-Süphan Dağı arasında yer alan bazalt kayaçlarının araştırılması amaçlanmıştır. Bölge ile ilgili literatürde yeterli veri bulunmaması nedeniyle bu çalışmanın bilgi açıklığını gidereceği görülmüştür. Bu bağlamda bazaltın hızlı ve yüksek hızlı tren hatlarında balast malzemesi olarak kullanımı ve arazi durumu değerlendirilmiştir. Çalışmanın kapsadığı bölgede bazalt gelişigüzel dağılmış ve Süphan Dağının bulunduğu coğrafyada çok geniş alanları kaplamıştır. Bölgede incelemeler yapılmış ve kaya örnekleri alınmıştır. Bu amaçla bazalt malzemesinin tek eksenli basınç, Los Angeles parçalanma, donma-çözülme, su emme oranı ve özgül kütle deneyleri yapılmıştır. Deneysel ve gözlemsel çalışmalar bölgede bulunan bazaltın demiryolu yapımında balast malzemesi olarak kullanılabileceğini göstermiştir. Bölgenin Süphan Dağı dışında dağlık arazi olmaması ve uygun rezerv barındırması nedeniyle değerlendirilebileceği sonucu çıkarılmıştır. Ayrıca bazalt malzemesinin araziler üzerinden kaldırılmasıyla arazilerin daha verimli kullanılmasına imkân sağlayacağı konusu değerlendirilmiştir.