Eski Türklerde Spor Kültürü


Karaca S.

3. ULUSLARARASI TÜRKOLOJİ ARAŞTIRMALARI SEMPOZYUMU, Van, Türkiye, 14 - 16 Ekim 2021, ss.600-610

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Van
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.600-610
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Türk kültüründe önemli bir yer tutan bedensel aktiviteler savaşçı ruhun, Orta Asya Türk bozkır göçebe yaşamın yansıması olarak ortaya çıkmaktadır. Atlı ve atsız yapılan sporlar günlük yaşamın parçası, dini, milli ve iktisadi merasimlerde eğlence, gösteri amaçlı aktiviteleri kapsamaktadır. Eski Türk tarihinden günümüze eski Türklerin yaptıkları spor tarih boyunca bir çok aşamadan geçerek bir çok Türk devletinde farklı çeşitliliklerde yapılmıştır. Yapılan bu sporlar ise; matrak, tomak, kayak, tepük, çöğen, gökbörü, cirit, yaya koşuları, kılıç, okçuluk, atıcılık, binicilik, güreş, avcılık, yaya koşuları, sıklet kaldırma, topuz ve gürz kullanmak, lobut atmak, çöğen, cirit, ve benzeri sporların yapıldığı bilinmektedir. Güç anlayışının Türklerdeki karşılığı Alplık kavramıyla ifade edilmiştir. Sağlık olarak ifade edilecek olunursa, vücudun tanımının yapıldığı ifadesinde de Alpların yaptıkları fiziksel aktiviteleri sonucunda çizilmiştir. Alplığın kazandırmış olduğu dini ve ruhsal boyut itibariyle hem toplumsal hem de dini nitelikleri toplumun sportif faaliyetlerini belirlemiştir. Türklerde spor-kültür ilişkisini birbirini etkileyen, günümüze kadar süregelen süreç olarak değerlendirmek gerekmektedir. Çalışmada literatür taraması yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışmanın amacı spor geçmişimize yönelik bilgileri kültürel süreçte değerlendirme, Türk kültürü içinde yer alan ve bir kısmı evrenselleşen sporların tarihi kaynaklara göre Türk kültürünü oluşturan ürün olduğu ifade edilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Türkler, Spor Kültürü, Orta Asya.

Physical activities, which have an important place in Turkish culture, emerge as a reflection of the warrior spirit and the nomadic life of the Central Asian Turkish steppe. Equestrian and non-equestrian sports are part of daily life, religious, national and economic ceremonies, entertainment and show activities. Sports in the ancient Turks was made in many Turkish states in different forms and by making great strides throughout history. These sports; sports such as wrestling, hunting, shooting, horseback riding, swordsmanship, archery, foot running, jumping, weight lifting and pin throwing, using mace and mace, javelin, çöven, gokbörü, tepuk, tomak, skiing, amusing. The understanding of power in Turkish society is defined with the concept of alplik. The definition of a healthy body was drawn in line with the physical activities of the alps. Both the religious and social qualities of the Alpine spirit have determined the sporting activities in the society. It is necessary to evaluate the sport-culture relationship in Turks as a process that affects each other and continues until today. Literature review method was used in the study. The aim of this study is to evaluate the information about our sports history in the cultural process, to explain that sports, which are included in Turkish culture and some of them universalized, are Turkish cultural products according to historical sources. Keywords: Turks, Sports Culture, Central Asia.