Akademik Veri Yönetim Sistemi
MEVZU – SOSYAL BILIMLER DERGISI, sa.9, ss.22-58, 2023 (Hakemli Dergi)
Sa’duddîn et-Teftâzânî (öl. 792/1390) tarafından ‘Akâ‘idu’n-Nesefî üzerine kaleme alınan Şerhu’l-Akâid isimli eser, kelâm şerh geleneğinin en meşhur ör-neklerinden birisidir. Klasik kelâm tarihinde büyük bir öneme sahip olan bu eser, Osmanlı uleması tarafından rağbet görmüş ve asırlarca medreselerin müfredatını şekillendirerek ders kitabı olarak okutulmuştur. Mezkûr önemine binaen bu çalışmamızda Şerhu’l-Akâid isimli eser ele alınmış ve hadis ilmi açı-sından incelenerek bazı tespitlerde bulunulmuştur. Buna göre, eserde mevcut bir rivâyet kullanımından bahsetmek mümkündür. Ancak bu rivâyetlerin daha çok sem‘îyyat ve muhtelif meselelerin ele alındığı bölümlerde yoğunlaş-tığı görülmektedir. Diğer taraftan eserde kullanılan hadislerin büyük bir kıs-mının ilk dönem hadis kaynaklarında tahric edildiği ve bunların yaklaşık üçte ikisinin sıhhat bakımından sahih veya hasen olduğu tespit edilmiştir. Rivâyet-leri hadis âlimlerinden farklı olarak isnad zikretmeden eserine alan Teftâzânî, zaman zaman takti’ ve iktibas yöntemleriyle hadis kullanmış ve şâhid-mütâbi türü rivâyetlere de yer vermiştir. Hadisleri anlama noktasında ise lafızcı yak-laşımdan ziyade te’vilci yaklaşımı benimseyen Teftâzânî, nadir de olsa metin tenkidi kriterlerinden Kur’an ve sünnete arz metotlarına da başvurmuştur. Haberlerin bilgi değeri noktasında önemli tartışmalara giren Teftâzânî, haber-i vâhidlerin mücerret olarak itikatta delil olamayacağını vurgulamıştır. Ancak bu yaklaşıma rağmen, eserinin birçok yerinde bu tür haberleri delil olarak kullanmıştır.