Akademik Veri Yönetim Sistemi
Erciyes Aylık Fikir ve Sanat Dergisi, sa.484, ss.8-14, 2018 (Hakemli Dergi)
Özet
Dünyada en çok okunan edebi tür olan polisiye romanın ilk örneği 1841 yılında Edgar Allan Poe tarafından yazılan ‘Morg Sokağında Çifte Cinayet’ adlı eserdir. Ülkemizde ise ilk yerli telif polisiye roman Ahmet Mithat Efendi’nin 1884 yılında yazdığı ‘Esrâr-ı Cinâyât’tır. Polisiye romanın ülkemize geç gelme nedenlerinden en önemlisi, o dönemde batıdaki kadar suç ve suçlunun olmamasındandır. Başlangıçta yazılan polisiyeler, genellikle halkın ilgisini çekmek için yazılmıştır. Cingöz Recai ve Şeytan Hadiye de bunlardan ikisidir. Her ne kadar roman kahramanları hırsız olsalar da; yabancı dil bil bilen, yüksek sosyeteye karışan, sıradan insanlardan çalmayan, ihtiyaç sahiplerine yardım eden kişiliklerdir. İnceleme konumuz olan, Türk polisiyesi için emekleme dönemi sayılan bir zamanda yazılmış, bu iki romanda da suç içerisinde iyilik karşımıza çıkar. Yabancılara karşı ise milli gururu yukarıda tutma çabası vardır.
Anahtar kelimeler: suç, hırsız, iyilik, polisiye roman, yerli
Abstract
The first example of detective stories, which is the most popular literary genre in the world, is 'The Murders in the Rue Morgue' by Edgar Allan Poe in 1841. In our country, however, the first native copyrighted detective novel is "Mystery of Murders" (Esrâr-ı Cinâyat) written by Ahmet Mithat Efendi in 1884. The most important reason why the detective novel is late to our country is that there were not as many crimes and criminals as in the west. Initial copies have often been written to appeal to the public. Cingöz Recai and Şeytan Hadiye are two of the ones above mentioned. Although the novel heroes are burglars, they are individuals who speak foreign languages, involve in high society, do not steal from ordinary people, and help the needy as well. In the two novels, which are the subject of our study and have been written at a time when it was considered the early period for the Turkish detective stories, we are confronted with the criminals in favour of goodness. There is, in the same time, a struggle against strangers in terms of exalting the national pride.
Key words: crime, criminal, goodness, detective story, native