Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. BİLSEL INTERNATIONAL SUMELA SCIENTIFIC RESEARCHES CONGRESS, Trabzon, Türkiye, 6 - 07 Nisan 2024, ss.892-900
DNA ile etkileşime girebilen, genom bütünlüğünü değiştirebilen ve canlıların normal yaşam süreçlerini
etkileyebilen, aynı zamanda kanserojen etkisi olan dışsal ajanlardan UV radyasyonunun (UVR) dünya
yüzeyinde görülme olasılığı giderek artmaktadır. UVR' nin bir kısmı (UV-A: 315–400nm; UV-B: 280–315nm;
UV-C: <280nm), stratosferik ozon tarafından emilir. UV-B radyasyonunun en belirgin özelliği canlı sistemler
üzerindeki hücresel DNA hasarıdır ve organizmaların normal yaşam süreçlerini büyük ölçüde etkileyen önemli
bir olaydır. Hasar karşısında organizmalar, fotoreaktivasyon, baz eksizyon onarımı (BER), nükleotid eksizyon
onarımı (NER), uyumsuzluk onarımı (MMR), çift sarmal kırılmalarının (DSB) onarımı ve hasar toleransı gibi
bir dizi spesifik ve yüksek düzeyde korunmuş onarım mekanizmaları geliştirmiştir.
Çalışmada uygulama materyali olarak, ücretsiz veri erişim sitesi Kaggle uygulamasından sağlanan UV-B
ile DNA hasarı veri kümesi kullanıldı (25.03.2024). Biz çalışmamızda bu veri setini kullanarak istatistiksel
açıdan veri setini değerlendirmeyi ve yorumlamayı amaçladık. Veri setinde UV-B ile DNA hasarı oluşturulmuş
hücreler ile sağlam hücrelerden oluşan kontrol grubuna ait gri seviye birlikte oluşum matrisi (GLCM), fraktal
boşluk, hücre çekirdeği ve hücre zarının değerlendirildiği değişkenler mevcuttur. GLCM algoritması,
günümüzde geleneksel teknikler ile gösterilemeyen dokudaki küçük değişiklikleri tespit etmede sıklıkla
kullanılan hesaplamalı biyoloji yöntemidir. Yapılan incelemeye göre, GLCM kontrast, fraktal boşluk, hücre zarı
ve hücre çekirdeği için grup ortalamaları arasındaki fark istatistik olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir
(p<0.005). Buna göre UV-B ile DNA hasarı oluşan hücrelerde GLCM kontrast ve fraktal boşluk ortalama
olarak kontrol grubuna göre daha yüksek bulunurken, hücre zarı ve hücre çekirdeği daha düşük bulunmuştur.
UV-B radyasyonuna bağlı hücre ve DNA hasarının oluşum mekanizmaları üzerine yapılan geniş
araştırmalar oluşan hasarın tamir edilebilmesi konusunda bir potansiyel temel oluşturabilir.
Anahtar Kelimeler: DNA hasarı, Hücre, UV-B radyasyonu