5th International Social Research and Behavioral Sciences Symposium (SADAB 2019), Tbilisi, Gürcistan, 11 - 12 Ekim 2019, cilt.1, sa.1, ss.154-163
Eleştiri edebi bir çalışma üzerine yazılan akademik yazılardır. Eleştirinin farklı tutum, akım,
yazar ve kültüre göre değişlik gösteren pek çok çeşidi vardır. Birbirlerinden farklı olmalarına
rağmen, hepsinin ortak yanı, insan merkezli kaygılara dayalı değerlendirme benimsemeleridir.
Doğayı dikkate alan tarihi, sosyolojik, kişisel (göreceli), izlenimci, olgusal, yapısal ve ekoeleştiri gibi birçok eleştiri türü vardır. Sınırlılığın biraz daha eleştirene bırakıldığı değişkenlik
içeren ‘Göreceli’ eleştiri kuralsız gibi karşımıza çıkar. ‘İzlenimci’ eleştiride ise okuyucuya
verdiği zevk eseri değerlendirmede ölçü olarak benimsenmiştir, izleyici eksenlidir. ‘Yapısal’
eleştiride ise eser merkezli bir yaklaşım benimsenir ve iç ve dış unsurlarla eleştiri yapılır.
Bunlara ilave olarak feminizm, çevrebilim gibi olguların etkisiyle ‘Feminist-Eleştiri’, ‘EkoEleştiri’ gibi yaklaşımlar da karşımıza çıkar. Bu eleştiri ortaya çıkana kadar, eleştiride temel
prensip olan insan merkezli bakış açısı yerini tabiatta var olan canlı, cansız, organik,
inorganik, sentetik, kimyasal gibi tüm varlıklarla paylaşılan bir bakış açısına bırakmıştır. Bu
yazıda, dünyanın tabiat dengesini bozmak, geleceği tahrip etmek, tarımı ekonomik nedenlerle
zararlı maddelerle geliştirmek, ürünü artırmak için hormonları kullanmak, tarımda zararlı
böceklerle mücadele etmek, doğayı kimyasal atıklarla kirletmek gibi konular tartışıldı.
Varoluş katmanlarının varoluşsal ilişkiler fikrine dayanarak, cansız varlıkların canlılar için
korunması fikri, her bilimsel düşünceyi gerektiren disiplinler arası bir yaklaşım gerektiren
eko-eleştiri bağlamında incelenecektir
Criticism is academic writing that is written on a literary work. There are so many kinds of
criticism that vary according to different attitudes, trends, writers, and cultures. Although they
are different from each other, all of them have in common that adopt assessment based on human-centered concerns. There are so many kinds of criticism, historical, sociological,
personal (relative), impressionistic, factual, structural, and eco-criticism taking into account
nature. Relative- criticism, which includes the variability in which the limitation is left to the
critic a little more, appears as irregular. In the ‘Impressionist’ criticism, the pleasure it gives
to the reader is adopted as a measure in the evaluation of the work. In ’structural’ criticism, a
work-centered approach is adopted and internal and external elements are criticized. In
addition to these, approaches such as Feminist-Criticism ’and Eco-Criticism emerged with the
effect of phenomena such as feminism and ecology. Until this criticism emerged, the human-centered perspective, which is the basic principle in criticism, was replaced with a perspective
shared with all beings such as living, inanimate, organic, inorganic, synthetic, and chemical. In
this paper, issues like disrupting the ecological balance of the world, destroying the future,
developing agriculture with harmful substances due to economic reasons, using hormones
to increase the product, combating harmful insects in agriculture, and polluting nature with
chemical waste were discussed, The idea of the preservation of inanimate beings for living
beings based on the idea of existential relations of the layers of existence will be examined in
the context of eco-criticism, which requires an interdisciplinary approach that requires every
scientific thought.