Şamran Karst Kaynağı (Gürpınar-Van) Su Potansiyelinin Sürdürülebilir Yönetim Açısından Değerlendirilmesi

Aydın H., Ekmekçi M., Tezcan L., Aksoy N., Dişli E.

HİDRO'2018 Ulusal Hidrojeoloji ve Su Kaynakları Sempozyumu, Ankara, Türkiye, 27 - 29 Eylül 2018, ss.246-253

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.246-253
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmada; Van Gölü kapalı havzası doğusunda yer alan yerleşim birimlerine içme-kullanım suyunun sağlayan Şamran kaynağı su potansiyelinin sürdürülebilir yönetimi açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Şamran kaynağı, Gürpınar (Van) ilçesi Yukarıkaymaz köyü sınırları içinde yaklaşık 470 km2 ’lik bir drenaj alanına sahip olup Paleozoyik-Mesozoyik yaşlı mermerler ile Pliyo-Kuvaterner yaşlı sedimanter birimler dokanağında boşalım sağlamaktadır. Kaynağın 2007-2014 yılları arasında ortalama, en düşük ve en yüksek debi değerleri sırası ile 5.240 m3 /s, 3.497 m3 /s ve 7.397 m3 /s’dir. Kaynak çekilme analizi sonucunda tek çekilme eğrisi ile temsil edilen çekilme dönemi (Ort. 250 gün) 0.00164 gün-1 ile 0.00240 gün-1 arasında değişen çekilme katsayıları ile temsil edilmektedir. Mermer akiferin kaynak gerisindeki aktif depolama hacmi 241.3×106 m3 /yıl ile 331.7×106 m3 /yıl arasında hesaplanmış olup, bu hacmin yaklaşık %40’ı çekilme dönemi süresince kaynaktan boşalmaktadır. Yapılan değerlendirmeler, Şamran kaynağının en düşük akım (3.497 m3 /s) değerinde akması koşulunda dahi 2050 yılına kadar bölgedeki içme ve kullanım suyu ihtiyacını karşılayabileceğini göstermektedir. 

 In this study, it was aimed to evaluate the water potential of the Şamran spring in terms of sustainable management which provides drinking and potable water to the settlements located at the east of the Van Lake closed basin. The Şamran spring has a drainage area of approximately 470 km2 within the boundaries of Yukarıkaymaz village of Gürpınar (Van) province and it discharges from a contact between Paleozoic-Mesozoic aged marbles and Plio-Quaternary sediment units. The average, minimum and maximum discharge of the spring at 2007-2014 are 5.240 m3 /s, 3.497 m3 /s and 7.397 m3 /s, respectively. The recession period (average 250 days) represented by the single recession curve as a result of the spring recession analysis that represented by the recession coefficients ranging from 0.00164 day-1 to 0.00240 day-1. The total storage volume of the marble aquifer was calculated between 241.3×106 m3 /year and 331.7×106 m3 /year, and about 40 % of this volume is discharged from the recession period. The assessments show that the Şamran spring can meet the need for drinking and potable water in the region until 2050, even at the lowest flow (3.497 m3 /s) rate.