Akademik Veri Yönetim Sistemi
4. ULUSLARARASI TÜRKOLOJİ ARAŞTIRMALARI SEMPOZYUMU, Van, Türkiye, 20 - 22 Ekim 2022, ss.250-251, (Özet Bildiri)
Horoz dövüşü, “odaklı toplanış” ve etkileşim barındıran, kurallı müsabaka şeklinde gerçekleştirilen sosyal bir organizasyondur. Oyun ve eğlence amacıyla yapılan bu müsabakalar, insan ile hayvan iletişimini sağlayan eylemsel bir dil oluşturduğu için antrozooloji bağlamında değerlendirilebilir. Bu dil, dilbilim uzmanları tarafından üretilmemiş, gizli kalmayı tercih eden bir grubun, doğal, sıradan temsilcileri tarafından konuşma ortamında sözlü olarak oluşturulmuş, kendilerine yönelik gizli bir iletişim ve anlaşma sistemi olması yönüyle halk dilbiliminin araştırma nesnelerindendir. Dövüş horozunu yetiştirme ve dövüştürme sürecinde horozcular arasında bu toplumsal gruba ait özel bir dil gelişir. Bu dil olguları, grup üyelerinin kendi anlamlandırma ve yorumlamalarını kapsamakla birlikte kendilerinin ve horozların eylemlerine göndermeler yapar. Jargon ya da sosyolekt olarak adlandırılan bu özel söz varlığı, sadece kendilerinin anlayacağı şekilde, sözlü ortamda icra edilir. Horoz sahiplerinin canlı performansları sonucunda oluşarak sonraki nesillere aktarılan, ses tonu yüksek olan bu dil, kişilerin kendi horozlarına emredici, rakip horozculara ise psikolojik üstünlük kurmaya yönelik iletiler taşıyan bir işlevdedir. Bu çalışmada, horoz dövüştürücülüğünü meslek edinmiş sosyal grubun süreç boyunca oluşturduğu dilin, toplum-dil ilişkisi ve antrozooloji bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma alanı Erciş ile sınırlandırılmış, üç yıl boyunca gözlem ve görüşmeler yapılmıştır. “konuşan özneler” tarafından beden dili de kullanılarak icra edilen performans sonucu oluşan dinamik söz varlığı tespit edilmiş. Bir grubun sözlü dil kullanımdan doğan bu sözcüklerin oluşum şekilleri, “horozcu camiası”ndaki anlamları ve bu jargonun sosyal hayata aktarılmasının, kelimelerin sansür ve örtmece ile yumuşatılmasının örnekleri ve sebepleri, halk dilbilimi açısından açıklanmıştır.