Akademik Veri Yönetim Sistemi
SOCRATES 8th INTERNATIONAL HEALTH, ENGINEERING AND APPLIED SCIENCES CONGRESS, Diyarbakır, Türkiye, 28 - 30 Eylül 2023, ss.189-206
Propolis, bal arıları tarafından kavak, palmiye, çam, kozalaklı ağaçların salgıları, sakızlar,
reçineler, müsilaj ve yaprak tomurcukları gibi çeşitli bitkilerden toplanan doğal bir maddedir.
Propolisin kesin bileşimi bitki kaynağına, hasat mevsimine, coğrafyaya, arı florasının türüne,
iklim değişikliklerine ve toplandığı yerdeki bal arısı türlerine göre değişir. Propoliste fenolik
bileşikler, aromatik asitler, uçucu yağlar, mumlar ve amino asitler gibi 300'den fazla bileşik
tanımlanmıştır. Propolis tüm dünyada binlerce yıldır geleneksel ve alternatif tıpta çeşitli
amaçlarla yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu arı kovanı ürününün günümüzde sitotoksik
aktiviteye sahip olmasının yanı sıra antibakteriyel, antifungal, antiinflamatuar, antiviral,
anestetik, antioksidan, antitümöral, antiprotozoal, antikanser, antihipertansif, antikanserojen,
antihepatotoksik ve ayrıca immünomodülatör etkileri gibi geniş biyomedikal aktivitelere
sahiptir. Ayrıca cerahatli bozuklukların tedavisinde, yaraların iyileştirilmesinde ve ilgili
rahatsızlıkların çoğunun hafifletilmesinde geleneksel kullanımları da iyi bilinmektedir.
Özellikle ikinci dünya savaşından sonra kimyasal ve farmakolojik özelliklerinin belirlenmesine
yönelik çalışmalar daha da yaygınlaşmıştır. Bu çalışmalar propolisin niteliklerinin, coğrafi
menşe yerine dayalı olarak kimyasal profil ve göreceli biyolojik aktivite açısından ayırt
edilmesine olanak tanımıştır. Son zamanlarda çeşitli in vitro ve in vivo çalışmalar yürütülmüş
ve bu arı ürününün farklı bozuklukların tedavisindeki farmasötik umutlarına ilişkin yeni
anlayışlar vurgulanmıştır. Spesifik olarak mevcut literatür, propolisin ve biyoaktif bileşiklerinin
kanserin ilerlemesini azaltmada, bakteriyel ve viral enfeksiyonların engellenmesinde ve ayrıca
parazitlerle ilişkili semptomların hafifletilmesinde etkinliğini doğrulayarak, insan sağlığı
açısından propolisin alternatif bir yaklaşım olarak kullanılmasının önünü açmaktadır. Ancak bu
sağlık iddialarının kanıtlanması için propolisin standartlaştırılmış ekstraktlar açısından daha
bilinçli kullanılmasına ve yeni medikal çalışmalara ihtiyaç vardır.