Bitlis-Eski Ahlat Şehri Kalesi Kazıları 2019-2022


Creative Commons License

Kılıç S., Kulaz M.

Uluslararası Tarih, Kültür, Dil ve Sanat Bağlamında Bitlis Sempozyumu, Bitlis, Türkiye, 3 - 05 Mayıs 2023, ss.996-1008

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Bitlis
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.996-1008
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

  • Eski Ahlat Şehri Van Gölü’nün kuzeybatı kıyısında, Ahlat ilçe merkezinin batısından yer almaktadır. Eski kale eski şehir kalıntılarının batısında, kuzey-güney yönünde uzanan 430x60 m büyüklüğündeki kayalık yükselti üzerindedir. Kireç harçlı taş duvar tekniği ile inşa edilmiş olan bir surla çevrili bu alanın kuzeyinde, nispeten geniş ve daha yüksek bölüm iç kaledir. 2018 yılındaki bir ziyaret sırasında yüzeyde bulunan çanak çömlek parçaları sayesinde sözü edilen kalenin altında tarihöncesi döneme ait bir yerleşim yerinin olabileceği anlaşılmış, hemen ertesi yıl Ahlat Müze Müdürlüğü öncülüğünde ve Ahlat Büyük Selçuklu Meydan Mezarlığı Projesi’nin desteğiyle arkeolojik kazılar başlatılmıştır. Bu kazılar iç kale ile kalenin doğu yamacında görünür haldeki duvar kalıntılarının olduğu yerlerde yürütülmektedir. Buna göre iç kalenin kuzeybatı kesiminde büyük bir binaya ait temeller açığa çıkarılmış, güneybatıda ise iç kale duvarı ile bu duvar üzerindeki giriş yeri saptanmıştır. Doğu yamacında ise iki yarım daire planlı burç arasında kale girişi olduğu düşünülen yer kazılmıştır. Burada yapılan kazılarda surlar arasında daha eski döneme ait bir sur kalıntısı da görülmüştür. Eski Ahlat Şehri Kalesi’nde yapılan arkeolojik çalışmalarda kalenin yoğun olarak XII. yüzyılın ortalarından XIV. yüzyılın sonlarına kadar kullanıldığı ve daha sonra terk edildiği, bundan sonraki süreçte ise kesme taşların sökülerek götürüldüğü görülmektedir. Geçen yıl yaptığımız kazılarda kale alanı terk edildikten sonra tepeyi mevsimlik yerleşimcilerin kullandığına dair izlerle karşılaşılmıştır. Tepedeki arkeolojik kazıların yanı sıra kazı evinde de kayıt, onarım ve belgeleme çalışmaları sürdürülmektedir. Dört yıllık kazıların sonunda binlerce çanak çömlek parçası, küçük buluntu, hayvan kemikleri ve iki insan iskeleti elden geçirilmiş, temizlenmiş ve gelecekteki detaylı analizler için kayda geçirilmiştir. İlk kez 1966 yılında başlayan Eski Ahlat Şehri kazı ve araştırmaları farklı ekipler tarafından aralıklarla sürdürülmektedir. Nihayet 2011 yılında Selçuklu Meydan Mezarlığı’nın temizlik, çevre düzenlemesi ve onarım çalışmalarıyla birlikte yürütülen Eski Ahlat Şehri Kalesi arkeolojik kazıları Ahlat tarihi araştırmaları yeni bir boyut kazanmıştır.