Akademik Veri Yönetim Sistemi
Bingöl Araştırmaları Dergisi, sa.18, ss.37-54, 2023 (Hakemli Dergi)
Gelenekçiliği, geleneğin yüzyıllar boyunca değişmeden nesilden nesile aktarılması olarak anlamak yanlıştır. Gelenek hangi toplumda yaşarsa yaşasın, içinde yaşadığı sosyal çevrelerden gelen ilke ve kültür öğelerini her zaman üzerinde taşıyacaktır. Masal anlatan, türküler söyleyen, halay çeken insanlar yaratma dürtüsüne sahip insanlardır. Bu bireyler ya kendi iradeleriyle, yanlış bir hatırayla ya da seyirciyi memnun etmek için geleneği bir ölçüde değiştirmektedirler. Böylece her yeni anlatıda, anlatıcının kişisel yaratma dürtüsünden ve toplumsal çevrenin koşullarından, geleneksel olandan inen zamansallıkla bir değişim yaşanır. Benzer şekilde, herhangi bir bireyin/öznenin eylemlerinin diğer bireylerle özneler arası etkileşim yoluyla ortaya çıktığını düşünüyoruz. Masal anlatma edimini, bu dinamik sürecin aynı zamanda öznelerarası olduğunu da söyleyebiliriz. Bu olay, yalnızca icracı-seyircinin karmaşık etkileşimleri yoluyla değil, aynı zamanda öznelerin teması ve bilgilerinin değiş tokuşu yoluyla sürekli olarak kurulur ve yeniden kurulur. Masal anlatma sürecini/performansını etkileyen birden fazla faktörü anlamak için bir deney yaptık ve özellikle modern toplumdaki masal anlatımındaki öznelere/bireylere ve onların işlevlerine bakmak istedik. Çalışmamızda Annti Aarne & Stith Thompson‘un “The Types of Folktales: A Classification and Bibliography” adlı çalışmasındaki motif- indeks kataloğu “Çembel Tiyar” adlı halk masalına uyarlanarak sınıflandırılmıştır. Yapılan çalışmada Van ilinde 25 katılımcı ile görüşülmüş, masalın zamana ve mekana göre ne gibi değişikliklere uğradığı örneklerle kısaca belirtilmiştir. Deneyimizin sonunda eğitim durumu, gelenek, değer yargıları ve sosyal çevrenin masalın içeriğinde ne gibi ciddi etkileri olduğu belirtilerek masalın statik değil, dinamik bir yapısının olduğu gözlemlenmiştir. Çalışma, alanda derleme yapacak araştırmacılara, aktarım sürecinde fiziki şartların da göz önünde bulundurulması gerektiğini kısaca örneklendirmiştir. Bu bağlamda, çalışmanın derleme yapacak araştırmacılara teknik anlamda katkı sunacağı kanısındayız.
It is wrong to understand traditionalism as the transfer of tradition from generation to generation without changing over the centuries. No matter which society the tradition lives in, it will always carry the principles and cultural elements from the social circles in which it lives. People who tell tales, sing folk songs, and dance halay are people who have the urge to create. This event is constantly constructed and reconstructed, not only through the complex interactions of performer audience but also through the subjects' contact and exchange of information. We conducted an experimented to understand multiple factors affecting the storytelling process/performance, and we wanted to look specifically at the subjects/individuals in storytelling in modern society and their functions. In our study, the motif-index catalog in Annti Aarne & Stith Thompson's "The Types of Folktales: A Classification and Bibliography" was classified by adapting it to the folk tale named "Çembel Tiyar". In the study, 25 participants were interviewed in the province of Van, and the changes in the tale according to time and place were briefly stated with examples. At the end of our experiment, it was observed that the tale has a dynamic structure, not a static one, by specifying the serious effects of education, tradition, value judgments, and social environment on the content of the tale. The study briefly exemplified for the researchers who will compile in the field, that physical conditions should also be taken into account in the transfer process. In this context, we believe that the study will contribute technically to the researchers who will make the compilation.