Akademik Veri Yönetim Sistemi
3rd INTERNATIONAL CONGRESS ON CONTEMPORARY SCIENTIFIC RESEARCH , Adana, Türkiye, 7 - 08 Ağustos 2023, ss.217-218
Polyeler karstik sahalarda gelişim gösteren en geniş yüzey şekilleridir. Tanımlaması üzerine birçok farklı açıklama olmakla birlikte polyeleri “Başta karstlaşma süreçleri olmak üzere zaman zaman diğer dış kuvvetler ve tektonizma doğrultusunda şekillenen, genellikle tabanı düz, en az bir yamacı erimeden dolayı dikleşmiş ve çoğu zaman kapalı karakterde bulunan karstik ovalar” olarak ifade etmek mümkündür. İnceleme alanı Güneybatı Anadolu’da karstlaşmanın oldukça belirgin olduğu Batı Toroslar Karst Alanı içerisinde yer alır. Batı Toroslar’da karstlaşma tektonik hareketlerin, özellikle de gerilme rejimine bağlı hareketlerin denetimindedir ve burada güneybatıya, Afrika Levhası’nın üzerine doğru bir genişleme vardır. Bu nedenle bölgede karst taban düzeyi deniz seviyesinden yani morfolojik taban düzeyinden yukarıdadır ve belirgin bir karst taban düzeyi de gelişim gösterememiştir. Belirgin bir karst taban düzeyinin gelişmediği tüm alanlarda, karstik şekillerde düşey yönde devamlılık söz konusu değildir. Bu sebeple bölgede sığ karstın karakteristiği olan, yanal yönde gelişim gösteren polyeler (gölovalar) yaygınlık kazanmaktadır. Menteşe Yöresi’nde, Muğla Kalker Platosu üzerinde yer alan ve çalışmaya konu olan 10 polye (Muğla, Ula, Yenice-YerkesikGülağzı, Yeşilyurt, Akçaova, Akkaya, Beyoğlu, Çiftlikköy, Kızılağaç-Çamköy, Büyük Kuyucak) bu gruptandır. Bu çalışmada söz konusu polyelerin oluşum süreçleri ve sahip oldukları morfolojik özellikler ele alınmıştır. Bunun için Muğla ve yakın çevresinde saha araştırmaları yapılmış, toplanan veriler literatürle desteklenmiş ve alanın morfolojik karakterini yansıtmak adına 1/25.000 ölçekli topografya ve jeoloji haritaları kullanılarak Coğrafi Bilgi Sistemler (CBS) ile görsel analizler yapılmıştır. Yapılan araştırmada yöredeki polyelerin oluşum ve gelişimlerinde karstik süreçler başta olmak üzere tektonizma (özellikle faylanma) ve yer yer flüvyal süreçlerin ana şekillendiriciler olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Polye, Batı Toroslar, Muğla, Karst, Sığ karst.
Poljes are the largest surface forms that develop in karstic areas. Although there are many different explanations regarding its definition, it is possible to express the poljes as “karst plains that are shaped primarily by karstification processes from time to time, other external forces and tectonism, usually the base is flat, steep at least one slope due to melting, and mostly in closed character”. The study area is located in the Western Taurus Karst Area, where karstification is quite evident in Southwest Anatolia. Karstification in the Western Taurus is under the control of tectonic movements, especially due to the extensional regime and here there is an expansion to the southwest over the African Plate. As a result, the karst base level in the region is elevated above sea level, meaning it is above the morphological base level, and a distinct karst base level has not been developed. In all areas where a significant karst base level is not developed, there is no vertical continuity in the karstic shapes. For this reason, poljes (lake plain) that develop laterally, which are characteristic of shallow karst, are gaining prevalence in the region. The 10 poljes (Muğla, Ula, Yenice-Yerkesik-Gülağzı, Yeşilyurt, Akçaova, Akkaya, Beyoğlu, Çiftlikköy, Kızılağaç-Çamköy, Büyük Kuyucak) located on the Muğla Limestone Plateau in the Menteşe Region and the subject of the research belong to this group. In this study, the formation processes of these poljes and their morphological features are discussed. For this purpose, field researches were carried out in Muğla and its surrounding areas, the collected data were supported by the literature references. Additionally, Geographic Information Systems (GIS) were utilized to perform visual analyses using 1/25.000 scale topographic and geological maps to reflect the morphological characteristics of the area. The research has concluded that in the region, karstic processes, primarily, and tectonism (especially faulting), as well as occasional fluvial processes, are the main factors influencing the formation and development of the poljes.
Keywords: Polje, Western Taurus, Muğla, Karst, Shallow karst.