Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ankara Araştırmaları Dergisi, cilt.13, sa.2, ss.1-18, 2025 (Hakemli Dergi)
Bu çalışma, aynı coğrafi bağlam içinde yer alan ancak farklı kültürel ve dini geçmişe sahip iki topluluğun—Türk ve Yahudi cemaatlerinin—geleneksel konut cepheleri üzerindeki morfolojik farklarını nicel yöntemlerle incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, mimari cephelerin yalnızca fiziksel yüzeyler değil, aynı zamanda sosyal kimliklerin, kültürel değerlerin ve yaşam biçimlerinin somut birer yansıması olduğu varsayımına dayanmaktadır. Çalışmada fraktal boyut, solid/void oranı, açıklık oranı ve simetri düzeyi olmak üzere dört temel parametrik ölçüt kullanılmıştır. Örneklem, Ankara'nın tarihi Yahudi ve Türk mahallelerinden seçilen, özgünlüğünü koruyan toplam 20 geleneksel konuttan oluşmaktadır. Görsel veriler ImageJ yazılımında işlenmiş; fraktal analiz için FracLac eklentisi, simetri ve boşluk oranı analizleri için ise görsel eşikleme ve hesaplama araçları kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS ortamında istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Bulgular, Yahudi evlerinin daha yüksek fraktal değerler ve açıklık oranlarına sahip olduğunu, Türk evlerinin ise daha simetrik ve mahremiyet odaklı bir cephe düzeni sergilediğini göstermektedir. Bu farkların, kültürel normlar ve yaşam biçimlerine dayalı biçimsel tercihlerle doğrudan ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, bu çalışma fraktal analiz ve parametrik yöntemlerin, kültürel mimari farklılıkların nicel olarak saptanmasında etkili araçlar olduğunu göstermekte; koruma ve yeniden yapılandırma süreçlerine bilimsel bir temel sunmaktadır.