Akademik Veri Yönetim Sistemi
İşletmecilik Alanındaki Çalışmaların Bibliyometrik Analizi (Muhasebe ve Finansman, Yönetim ve Organizasyon, Üretim Yönetimi ve Pazarlama Boyutlarıyla), KELEŞ DURSUN, Editör, Gazi Kitabevi, Ankara, ss.311-335, 2022
Sanayi
devrimiyle beraber daha önce görülmemiş bir şekilde doğaya, insan sağlığına
verilen ve günümüze kadar da üstel bir hızla devam edegelen zararların
tahribatı oldukça büyük olmuştur. Mevsimler değişmiş, ormanlar azalmış, ozon
tabakası delinmiş, hastalıklar artmış, bazı hayvan türleri yok olmuş, bazıları
da yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmıştır. Daha sonraki nesillere iyi
bir dünyanın bırakılması düşüncesi bir yana artık insanlar 5-10 yıl sonra
dünyanın göreceği zararlardan ne kadar etkilenebiliriz şeklinde
endişelenmektedirler. Böyle bir ortamda başta büyük şirketler olmak üzere
dünyada yaşayan her kesimden çevreye ve insan sağlığına en az zararı verecek
şekilde ihtiyaçlarını karşılaması ve/veya faaliyetlerini sürdürmesi
beklenmektedir. Bu noktada sürdürülebilirlik oldukça önemli bir kavram olarak
karşımıza çıkmaktadır. İhtiyaçlar karşılanırken artık bir sonraki nesli
düşünmenin yanında mevcut nesil için de kaynakların yeteri kadar bırakılması
adına herkesin sorumlu olarak hareket etmesi gerekmektedir. Zira sınırlı
kaynaklar olmasına rağmen, insan nüfusu artmakta ve her bir insan başına
tüketim oranına bakıldığında geçmişe kıyasla bir insanın daha fazla tükettiği
bilinmektedir. Sürdürülebilirlik için şirketlerin büyük yükümlülükleri
bulunmaktadır. İşletme fonksiyonlarından olan pazarlamanın sorumluluğunun özel
bir yeri vardır. Sürdürülebilir pazarlama karması ile birlikte geleneksel
pazarlama karmasına yeni anlamlar yüklenmiştir. Ürünler üretildiğinde çevreye en
az zarar veren yöntemlerin, hammaddelerin kullanılması, fiyatlama kararları
alınırken müşteriler için değer sunan kararların alınması, tutundurma
faaliyetlerinde şirketler için yeşil imaj oluşturacak doğru mesajların
verilmesi, dağıtım faaliyetlerinde üretim öncesinden başlayıp ürünlerin
tüketiciye ulaşmasına ve kullanılmış ürünlerin geri dönüşümüne kadar olan tüm
süreçlerde en az kirlilik ve atık prensibiyle hareket edilmesi ve olumsuz
sosyokültürel ve ekolojik dış etkilerle başa çıkma adına iç ve dış ortaklık
oldukça önemlidir. Literatürde oldukça önemli bir yeri olan sürdürülebilir
pazarlama kavramının Türkiye’de de çalışıldığı görülmüştür. Bu çalışmada
Türkiye’de yapılmış sürdürülebilir pazarlama konusunu içeren otuz yedi
çalışmanın bibliyometrik analizi yapılmıştır. Bibliyometrik analizle hangi
çalışmaların seçildiği, çalışmaların yayımlandıkları yıllar, çalışmaların
yayımlandığı kaynaklar, çalışmaların türleri, çalışmaların anahtar kelimeleri,
çalışmalarda adı geçen teoriler/modeller, çalışmalarda kullanılan yöntemler,
çalışmaların modellerinde/hipotezlerinde yer alan değişkenler incelenmiştir.
Elde edilen sonuçların literatüre katkı sağlayacağı ve sürdürülebilir pazarlama
ile ilgili çalışma yapmayı düşünen araştırmacılar için ön görüler sunacağı beklenmektedir.
Çalışmada sürdürülebilirlik kavramının neden ortaya atıldığı, ilk olarak ne
zaman kullanıldığı ve bu kavramın ne olduğu anlatılmıştır. Sürdürülebilir
pazarlama kavramının ne olduğu, önemi, sürdürülebilir pazarlama açısından hem
şirketlerin sosyal sorumluluk çerçevesinde hem de tüketicilerin yükümlülükleri
ve sürdürülebilir pazarlamanın zorlukları ele alınan konulardandır. Çalışmada
ayrıca sürdürülebilir pazarlama karması ele alınmıştır. Geleneksel pazarlama
karmasından farklı anlamların yüklendiği ürün, fiyat, tutundurma ve dağıtıma ek
olarak ortaklık da sürdürülebilir pazarlama karması içinde ele alınmıştır.
Çalışmada daha sonra yöntem kısmı verilerek, yapılan bibliyometrik analiz
sonucunda elde edilen bulgular çerçevesinde sonuç ve tartışma bölümü
yazılmıştır.