Göstergelerarasılık, yapı ve ortam açısından birbirlerinden farklı olan sanat dallarının etkileşimini ve paylaşımını niteleyen eleştirel bir modeldir. Belirli bir sanat yapıtı içerisinde ortaya çıkan türler arası estetik nitelikleri, vurguları ve çağrışımları işaret eder. Bu anlamda göstergelerarasılık ortak bir estetik hafızadan ve birikimden beslenir. Resim sanatı potansiyel olarak göstergelerarası yeniden üretime olanak tanıyan önemli bir estetik türdür. Özellikle yazınsal bağlamda şiir ile yoğun bir ilişki içerisinde olmuştur. Ekfrasis, resim ve yazın arasındaki göstergelerarası etkileşimin temel zeminidir. Görsel sanatların özellikle resmin, sözel bir tasarımı ve yazınsal yeniden-üretimi anlamına gelir. Türk şiirinde ortaya çıkan yenileşme hareketleri ile birlikte şiir, göstergelerarası etkileşim bağlamında diğer sanat dallarıyla daha yoğun bir ilişki içerisine girer. Bu anlamda ekfrastik yaratım süreci, estetik kapsamını modern şiir ile birlikte genişletir. Yaşlı Pieter Bruegel, peyzaj tasarımları ve kırsal hayata ilişkin tasvirleri ile tanınan Rönesans ressamıdır. “İkaros’un Düşüşü Sırasında Bir Manzara” adlı resmi ile Melih Cevdet Anday’ın “İkaros’un Ölümü” adlı şiirine ilham kaynağı olmuştur. Bu çalışmada Melih Cevdet Anday’ın “İkaros’un Ölümü” adlı şiiri, Yaşlı Pieter Bruegel’in resmi dikkate alınarak göstergelerarası etkileşim ve ekfrasis bağlamında incelenecektir.
Intersemiotic is a literary criticism model that defines the interactions and relations between aesthetic genres. It indicates the mutual aesthetic qualities and connotations among the genres that emerge in a particular artwork. In this sense intersemiotic is based on the common accumulation and tradition of art. Painting is a significant aesthetic genre that potentially allows intersemiotic reproduction. It has been in intense relationship with poetry, as a form of such relationship, ekphrasis is the basis of intersemiotic interaction between painting and literature. It is defined as a verbal design and literary reproduction of visual arts, especially painting. With the modernization movements emerging in Turkish poetry, poetry enters into a more intense relationship with other genres of art. In this sense, the process of creating ekphrastic works expands its aesthetic scope with modern poetry. Pieter Bruegel the Elder is a renaissance painter known for his landscape designs and depictions of peasant life. Melih Cevdet Anday’s poem “İkaros’un Ölümü” is inspired by Bruegel’s painting “Landscape with the Fall of Icarus”. In this study, Melih Cevdet Anday’s poem “İkaros’un Ölümü” is examined in terms of intersemiotic interaction and ekphrasis, considering Bruegel’s painting.
