Yenisolöz ve Fındıcak (Gemlik, Türkiye) Erken – Orta Eosen Yaşlı Nummulites’lerin Biyometrisi ve Filojenisi


ÜNAL E., ÖRÇEN S.

Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, cilt.14, sa.3, ss.1050-1062, 2024 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Bu çalışmada, kuzeybatı Türkiye’de Fındıcak ve Yenisölöz lokalitelerinde (kuzeybatı Anadolu) yüzeyleyen Küviziyen – Alt Lütesiyen (Alt – Orta Eosen) yaşlı çökelme ortamlarından alınan tane Nummulites formundaki ölçümlerle biyometrik analizi yapılarak, Nummulites filojenisine ait yaklaşımda bulunulmuştur. Özellikle karbonat egemen çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı, kireçtaşı, marn istiflenmesinin gözlemlendiği Küviziyen (Alt Eosen) yaşlı Fındıcak Formasyonu, Alt Lütesiyen (Orta Eosen) yaşlı Dürdane Formasyonu, Priyaboniyen (Üst Eosen) yaşlı Soğucak Formasyonu) birimlerinden elde edilen tane Nummulites bireylerinin makrosferik ve mikrosferik formları incelenmiştir. Işınsal-granüllü, ışınsal-beyaz lekeli özellikli toplanan Nummulites bireylerinin makrosferik ve mikrosferik formlarının biyometrik analizi sonucunda Nummulites burdigalensis de la Harpe (Küviziyen), Nummulites uranensis de la Harpe (Alt Lütesiyen) türleri tanımlanmıştır. Biyometrik ölçümlerden 2 lokalite için verilerin dökümünün yer aldığı bir çizelge oluşturulmuştur. 2 türün birbirleriyle örtüşen dağılımları sonucunda; Nummulites’lerin cins özellikleri, ilk locadan başlayarak gelişim evreleri, ergin birey olana kadar geçirdiği değişimlere ait bazı ipuçları elde edilmiştir. Bu değişimler gözetilerek inceleme alanı Nummulites’lerinin filojenetik gelişimleri, altları çizili türler kapsamında temsil olunmak üzere Nummulites burdigalensis → uranensis soy çizgileri ortaya konulmuştur.
In this study, an approach to the phylogeny of Nummulites was made by performing biometric analysis on measurements of Nummulites forms collected from sedimentary environments of Cuisian – early Lutetian (early – middle Eocene) age outcropping in the Fındıcak and Yenisölöz localities (northwestern Anatolia) in northwestern Turkey. The Cuisian (early Eocene) aged Fındıcak Formation, characterized by carbonate-dominated conglomerate, sandstone, siltstone, limestone, and marl sequences, the early Lutetian (middle Eocene) aged Dürdane Formation, and the Priabonian (late Eocene) aged Soğucak Formation were examined for macro- and microspheric forms of Nummulites individuals. The biometric analysis of the macro- and microspheric forms of the collected Nummulites individuals with radial-granular and radial-white spotted characteristics identified the species Nummulites burdigalensis de la Harpe (Cuisian) and Nummulites uranensis de la Harpe (early Lutetian). A table was created containing the breakdown of the data for the two localities based on biometric measurements. As a result of the overlapping distributions of the two species, some clues were obtained about the genus characteristics of Nummulites, their developmental stages starting from the initial locus, and the changes they underwent until becoming adult individuals. Considering these changes, the phylogenetic development of the Nummulites from the study area, represented within the underlined species, was revealed as the lineage Nummulites burdigalensis → uranensis.