Nakkaş Osman’ın “Metâliü’s Saâde” Minyatürlerinin İkonografik ve İkonolojik Eleştiri Yöntemi ile Analizi

Erdoğan, Yeliz; İnce, Metin

doi:10.5152/artvis.2022.222588

Nakkaş Osman’ın “Metâliü’s Saâde” Minyatürlerinin İkonografik ve İkonolojik Eleştiri Yöntemi ile Analizi

Atıf İçin Kopyala

Erdoğan Y., İnce M.

Art vision (Online), cilt.28, sa.49, ss.155-161, 2022 (Hakemli Dergi)

Yayın Türü: Makale / Tam Makale
Cilt numarası: 28 Sayı: 49
Basım Tarihi: 2022
Doi Numarası: 10.5152/artvis.2022.222588
Dergi Adı: Art vision (Online)
Derginin Tarandığı İndeksler: EBSCO Education Source, ERIHPlus, TR DİZİN (ULAKBİM)
Sayfa Sayıları: ss.155-161
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Nakkaş Osman, XVI. yüzyıl sonrası Osmanlı İmparatorluğunun baş minyatürcüsüdür. Seyyid Lokman’ın el yazmalarında yer alan betimlemelerde Nakkaş Osman’ın minyatürlerine sıklıkla rastlanır. Minyatür, sade ve yalın bir dil kullanan derin, detaylı anlatımları içinde barındıran bir geleneksel sanat dalıdır. Minyatürlere, simgesel anlatımın yoğun olarak kullanıldığı astronomi, mitoloji, efsane/destan konulu kitaplarda daha sık rastlanmaktadır. Nakkaş Osman’ın eserlerin- den biri olan “Metâliü’s Saâde”, türü, içeriği, minyatürün resmedilme tarzı ve anlamsal boyutu nedeniyle bu çalışma için seçilmiştir. Bu çalışmada; Nakkaş Osman’ın Metâliü’s Saâde adlı el yazmasında yer alan Merih (Mars) gezegeninin tasvir edildiği minyatürdeki simgesel ve hikâye- sel anlatım, ikonografik ve ikonolojik eleştiri yöntemiyle analiz edilmiştir. Erwin Panofsky’nin üç anlam aşaması üzerine şekillendirdiği bu yöntem, XX. yüzyıldan itibaren sanat dünyasında eser analizine büyük katkı sağlamıştır. Nakkaş Osman’ın minyatürleri ön-ikonografik inceleme (doğal anlam), ikonografik tanımlama (uzlaşmalı anlam) ve ikonolojik tanımlama (içsel anlam) olmak üzere üç alt başlık altında incelenmiştir. Bu çalışma sonucunda; Nakkaş Osman’ın minyatürlerine Osmanlı kültür ve medeniyetinin etkilerini, düşünce ve bakış açısını yansıttığı, varolan kaynaklara kıyasla burç ve gezegen tasvirine ek olarak gezegenler, temsili öge ve meslekler arasında ilişki kurduğu saptanmıştır.

Nakkaş Osman is the chief miniaturist of the Ottoman Empire after the 16th century. Miniatures of Nakkaş Osman are frequently encountered in the descriptions in Seyyid Lokman’s manuscripts. Miniature is a traditional art that includes deep and detailed expressions using a plain and plain language. Miniatures are more common in books on astronomy, mythology, and legend/epic, where symbolic expressions are used extensively. “Metâliü’s Saâde,” one of Nakkaş Osman’s works, was chosen for this study because of its type, content, painting style, and semantic dimension of the miniature. In this study, the symbolic and narrative narration in Nakkaş Osman’s miniature, in which the planet Merih (Mars) is depicted in the manuscript called Metâliü’s Saâde, has been ana- lyzed using iconographic and iconological criticism method. This method, which Erwin Panofsky formulated on three stages of meaning, has contributed greatly to the analysis of works in the art world since the 20th century. Nakkaş Osman’s miniatures are examined under three subheadings as pre-iconographic review (natural meaning), iconographic description (concordant meaning), and iconological description (internal meaning). As a result of this study, it has been determined that Nakkaş Osman reflects the effects, thought, and perspective of Ottoman culture and civiliza- tion on his miniatures and establishes relationships between planets, representative elements, and professions in addition to depiction of horoscope and planet.