Akademik Veri Yönetim Sistemi
18. ULUSLARARASI BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU, Ankara, Türkiye, 18 - 19 Eylül 2025, ss.101, (Özet Bildiri)
OpenAI firması üretmiş olduğu sohbet robotunu birçok özelliği ile Kasım 2022 tarihinde ücretsiz kullanıma açmıştır. Bu
tarihten itibaren Yapay Zekâ teknolojisi hayatımıza hızlı bir giriş yapmıştır. Bu teknolojinin öğretim ortamlarında nasıl
kullanılabileceğine ilişkin tartışmalar da hız kazanmıştır. Bu çalışma, ChatGPT'nin Sorgulama Topluluğu modeli,
Motivasyon ve Öğrenme stratejileri çerçevesi bağlamında etkilerini araştırılarak eğitimde yapay zekâ entegrasyonu
konusunda öğretmenlere katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Çalışmada öğrenciler iki farklı öğretim yöntemine dâhil
olmuşlardır. Bir grup Açık Sorgulama + Ders anlatımı (ASD), diğeri ise Öğretim Asistanı olarak chatGPT (ÖAGPT)
yöntemine göre öğrenim görmüştür. Her iki grup da her biri iki saatten oluşan dört haftalık bir öğretim sürecine
katılmıştır. Araştırma sürecine Türkiyede bulunan iki farklı devlet üniversitesinde öğrenim gören toplam 233 lisans
öğrencisi katılmıştır. Bunlardan 142 si kadın, 91 i erkektir. Katılımcıların 143’ü Eğitim Fakültesi’nde, 90’ı Spor Bilimleri
Fakültesi’ nde öğrenim görmektedirler. ASD yöntemine 86, ÖAGPT yöntemine 147 öğrenci dâhil olmuştur. Öğretim
sürecinin ardından veri toplama araçları olarak Araştırma Topluluğu Ölçeği (ATÖ) ile Motivasyon ve Öğrenme
Stratejileri envanteri (MSLQ) kullanılarak veriler elde edilmiştir. ATÖ üç alt boyuttan oluşmaktadır. Ölçeğin alt
boyutlarının Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı, Öğretimsel buradalık faktörü için 0,92; Toplumsal buradalık için
0,88; Bilişsel buradalık için ise 0,75’dir. Ölçeğin tamamına ait Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı 0,97 dir.
Doğrulayıcı Faktör Analizi sonucuna göre; χ2= 996.25 (sd=524; p<0,001); χ2/sd =1,90; SRMR=0,072; GFI=0,70;
AGFI=0,66; RMSEA=0,081; CFI=0,81; NNFI=0,80 dir. Öğrencilerin öğretim süreci sonunda Güdülenme düzeylerinin
için MSLQ’ nün 31 maddelik Güdülenme alt ölçeği kullanılmıştır. Güdülenme ölçeğin Kontrol inancı, İçsel hedef
düzenleme, Dışsal hedef düzenleme, Öz-yeterlilik, Görev değeri ve Sınav kaygısı şeklinde altı alt boyutu vardır.
Doğrulayıcı Faktör Analizi sonucuna göre; χ2=1866.55; N=852; sd=417 p=0,0005; χ2/sd=4.47; RMSEA=0.06;
GFI=0,88; AGFI=0,85; CFI=0,82; NNFI=0,80; RMR=0,18; SRMR=0,06 olarak tespit edilmiştir. Öğrencilerin
kullandıkları öğrenme stratejilerinin belirlenmesi için, envanterinin 50 maddelik Öğrenme Stratejileri ölçeği
kullanılmıştır. Ölçek; Yineleme, Açımlama, Düzenleme, Eleştirel düşünme, Metabilişsel öz-düzenleme, Zaman ve
çalışma ortamı, Emek yönetimi, Akran iş birliği, Yardım arama şeklinde dokuz alt boyuttan oluşmaktadır. Doğrulayıcı
faktör analizi sonucuna göre; χ2=4.73; N=852; sd=417 p=0,0005; RMSEA=0.066; GFI=0,80; AGFI=0,77; NNFI=0,97;
RMR=0,22; SRMR=0,06 olarak tespit edilmiştir. ATÖ ölçümlerine göre erkekler lehine anlamlı bir fark vardır, ancak
Motivasyon ve Öğrenme stratejileri ölçümlerinde cinsiyete göre farklılaşma yoktur. ATÖ ve alt boyutları uygulanan
öğretim yöntemi açısından karşılaştırıldığında, öğretimsel buradalık, bilişsel buradalık ve toplam ölçek puanı açısından
ÖAGPT yöntemi lehine bir fark vardır. Motivasyon ve öğrencilerin öğrenme stratejilerine göre uygulanan öğretim
yöntemi açısından yapılan karşılaştırmalarda, motivasyon açısından ÖAGPT lehine bir fark vardır. Ancak, öğrenciler
tarafından kullanılan öğrenme stratejileri açısından bir farklılaşma yoktur. Yapay zekâ açısından cinsiyet değişkeni
dikkate alınması gereken bir değişken olmaya devam etmektedir. Her iki grup da süreçte aktif oldukları için benzer
bilişsel buradalıklara sahiptir. ÖAGPT yöntemi, başarılı bir motivasyon aracı olmuştur.