Akademik Veri Yönetim Sistemi
4TH INTERNATIONAL BLACK SEA MODERN SCIENTIFIC RESEARCH CONGRESS, Rize, Türkiye, 6 - 07 Haziran 2023, ss.855-856
2004 yılında başlatılan “Tek Dünya-Tek Sağlık” konsepti, insan sağlığı ile diğer hayvanların sağlığı ve ekosistem arasındaki yakın bağlantıları vurgulamaktadır. Bu kavram insan, hayvan ve çevre sağlığını bir araya getirmeyi amaçlayan, gelişmekte olan bir kavramdır. “Tek Sağlık” kavramı, yazılarında insan sağlığı ile temiz bir çevre arasındaki ilişkiyi açıklayan Hipokrat’a kadar uzanmaktadır. İnsan nüfusu artışı, sanayileşme ve jeopolitik problemler, biyoçeşitliliğe önemli zararlar vererek, ekosistemlerin kapsamlı bir şekilde bozulmasına ve hem insanlık hem de türler için önemli ölçüde göç hareketiyle sonuçlanan küresel değişiklikleri hızlandırmaktadır. Bu değişiklikler sonucunda bulaşıcı veya bulaşıcı olmayan hastalıkların ortaya çıkması kaçınılmazdır. Yakın zamanda meydana gelen ve tüm dünyayı etkileyen pandeminin büyüklüğü bu kavramın önemini bizlere göstermektedir. Ayrıca, insan faaliyetleri sonucunda, bazı bulaşıcı kanserlerin dünya çapında yayılabilme olasılığı bulunmaktadır ve bu durum önceden izole edilmiş salgınlara pandemi geliştirme özelliği kazandırabilir. Bu nedenle Tek sağlık yaklaşımına kanseri de dahil etmek kaçınılmazdır. Vahşi yaşamda nadir görülen, kanser hücrelerinin bir konakçıdan diğerine geçmesine izin vererek bireyler arası metastaz gerçekleştirdiği durumlar görülmüştür (bulaşıcı kanserler). Kanserin taksonlar arasında yaygın doğasına rağmen, vahşi yaşam popülasyonlarındaki ilerleyişini tespit etme becerimiz, ne yazık ki sınırlıdır. Buna rağmen, karasal ve su ortamlarında artan sayıda virüslerle ilişkili ve doğrudan bulaşıcı kanserler olduğu tespit edilmiştir. Günümüzde, biri köpeklerde (zührevi tümör), ikisi Tazmanya canavarı popülasyonlarında (şeytan yüz tümörü) ve altısı deniz çift kabuklularında (lösemi) olmak üzere dokuz bulaşıcı kanser soyu olduğu bilinmektedir ancak bu sayıdan çok daha fazlası deneysel koşullar altında laboratuvar hayvanlarında belgelenmiştir. Bulaşıcı kanserler, hayvan popülasyonlarının hayatta kalmasını tehdit ederek ekosistem istikrarına zarar vermektedir. En kötü durum senaryosu, klasik salgınlara ve epizootiklere benzer şekilde, çevresel ve insan/hayvan sağlığı krizlerine yol açan, insanlarda veya çiftlik hayvanlarında bulaşıcı kanserlerin ortaya çıkmasıdır. Tüm riskler göz önüne alındığında, var olan ve sonrasında doğabilecek sorunlara çözüm üretmek amacıyla, yeni proje ve eylemlerle ülkemizde ve dünyada Tek Sağlık yaklaşımına yönelik farkındalık artırılmalı; insanlar, hayvanlar ve çevre sağlığı için disiplinler arası uzun dönemli sürdürülebilir stratejiler geliştirilmelidir.
Launched in 2004, the “One World-One Health” concept emphasizes the close links between human health and the health of other animals and the ecosystem. This concept is an emerging concept that aims to bring together human, animal and environmental health. The concept of “One Health” dates back to Hippocrates, who explained the relationship between human health and a clean environment in his writings. Human population growth, industrialization and geopolitical problems are accelerating global changes that cause significant damage to biodiversity, resulting in extensive degradation of ecosystems and significant migration movement for both humanity and species. As a result of these changes, the emergence of communicable or non-communicable diseases is inevitable. The size of the pandemic that has occurred recently and has affected the whole world shows us the importance of this concept. In addition, as a result of human activities, there is a possibility that some infectious cancers may spread worldwide, which may give previously isolated outbreaks the characteristics of pandemics. Therefore, it is inevitable to include cancer in the One Health approach. Rare cases in the wild have been seen where cancer cells metastasize between individuals, allowing them to pass from one host to another (infectious cancers). Despite the widespread nature of cancer among taxa, our ability to detect its progression in wildlife populations is unfortunately limited. Despite this, an increasing number of virus-related and directly infectious cancers have been identified in terrestrial and aquatic environments. Currently, nine infectious cancer strains are known, one in dogs (venereal tumor), two in Tasmanian devil populations (devil facial tumor), and six in marine bivalves (leukemia), but many more have been documented in laboratory animals under experimental conditions. Infectious cancers threaten the survival of animal populations and harm ecosystem stability. The worst-case scenario is the emergence of infectious cancers in humans or farm animals, leading to environmental and human/animal health crises, similar to classical epidemics and epizootics. Considering all the risks, awareness of the One Health approach should be increased in our country and in the world with new projects and actions in order to find solutions to existing and future problems; interdisciplinary long-term sustainable strategies for human, animal and environmental health should be developed.