Akademik Veri Yönetim Sistemi
5TH INTERNATIONAL CONFERENCE ON SCIENTIFIC AND ACADEMIC RESEARCH, Konya, Türkiye, 23 - 24 Aralık 2024, ss.63
Radon, 238U radyoaktif bozunma zincirlerinde bir ara adım olarak doğal olarak oluşan gözle görülmeyen, renksiz, tatsız, kokusuz, radyoaktif bir gazdır. Doğal radyasyon etkisinin yaklaşık %50’si radon gazı ve onun kısa ömürlü ürünlerinden kaynaklanmaktadır. Aynı zamanda bina materyallerinde de uranyum ve radyum bulunması nedeniyle bina içi atmosferinde zamanla radon birikimi söz konusudur. Radon riski algısı, genel popülasyonda akciğer kanserinin ortaya çıkmasında sigaradan sonra ikinci sebep olması nedeniyle bilimsel açıdan ilgi çekicidir. İnsanlar zamanlarının neredeyse %80’ini kapalı alanda geçirdikleri için iç mekan radon gazı aktivitesinin belirlenmesi, bundan alınan dozun hesaplanması, radona ilişkin farkındalığın arttırılması onun zararlarına karşı alınabilecek tedbirler açısından önemlidir. "Kapalı Kutu Tekniği" kullanılarak yapılan radon ekshalasyon ölçümü dünya çapında ve ulusal düzeyde birçok araştırmacı tarafından gerçekleştirilmiştir. Ölçüm için LR 115 tip II plastik iz dedektörleri kullanılır. LR 115 dedektör filmi esas olarak 1.7 ila 4.8 MeV arasında değişen enerjiye sahip alfa parçacıklarını tespit eder. Filmler toplam 120 günlük bir süre boyunca bekletilir. Kimyasal kazıma işleminden sonra film üzerindeki radon izleri mikroskop altında sayılır. İz sayılarından yararlanılarak radon konsantrasyonları hesaplanır. Ayrıca radon konsantrasyonuna bağlı iç mekan radyolojik risk hesaplaması da yapılabilmektedir. Yapı malzemelerinde radon ekshalasyon oranının hesaplanması, olası
radyolojik tehlikelerin ve insan sağlığına yönelik risklerin doğru bir şekilde değerlendirilmesi için
önemlidir Sonuç olarak, radondan kaynaklanan sağlık riski kümülatiftir ve akciğer kanserine yakalanma riski, radona maruziyetin azaltılmasıyla düşürülebilir. Yapı malzemelerinde radon ekshalasyon oranının hesaplanması toplumda hangi tür yapı malzemelerinin en güvenli şekilde kullanılacağı ve hangilerinin kısıtlanması gerektiği konusunda farkındalığı arttıracaktır. Toplum üyeleri için medya, kamuya açık konferanslar ve kitlesel kampanyalar yoluyla daha fazla farkındalık oluşturmaya ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler – Ekshalasyon oranı, iç mekan, radon, radyolojik etki, radyum