Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sa.61, ss.345-364, 2023 (Hakemli Dergi)
Fahrüddîn Benâkıtî, muhtemelen h. VII. yüzyılın ortalarından sonra Mâverâünnehir’e
bağlı bir Türk yerleşim yeri olan Benâket’te dünyaya gelmiştir. İlhanlı Devleti’nin önemli
şairlerinden birisi olan Benâkıtî aynı zamanda tarihçiliği ile de ön plana çıkmıştır. İlhanlı
hükümdarlarından Gazan Han’ın (1295-1304) korumasına mazhar olup iltifat gören
müellif onun yakın adamlarından biri olmayı başarmıştır. Olcaytu Han (1304-1316)
döneminde saraydaki durumu kötüye gitse de Ebû Sa’id Bahadır Han'ın (1317-1335)
iktidarında tekrar yıldızı parlamıştır. Bu hükümdar tarafından bir tarih kitabı yazmakla
görevlendirilen Benâkıtî, Târîh-i Benâkıtî adlı eserini tamamlayarak 1317 yılında Ebû Sa‘id
Bahadır Han’a sunmuştur. Eser ihtiva etmiş olduğu bilgilerle bir umumî tarih olma
özelliğini taşımaktadır. Dokuz bölümden oluşan Târîh-i Benâkıtî’nin dördüncü bölümünde
Abbasîlere bağlı hânedanlıklardan bahsedilmiştir. Bunlardan birisi de Ortaçağ Türk-İslâm
devletlerinden olan Gaznelilerdir. Eser Gazneliler tarihi açısından oldukça muhtasar bir
görünüm arz etmektedir. Bunun yanı sıra aktarmış olduğu bilgilerin tarihi açısından
sıhhati de teyide muhtaçtır. Bu çalışmada eserin Gazneliler kısmı incelemeye tabi
tutulmuştur. Bahsi geçen bölümün tercümesi yapılmış ve devrin diğer kaynakları ile
mukayese edilerek değeri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.