Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ethnomusicology Journal, cilt.7, sa.2, ss.283-314, 2024 (Hakemli Dergi)
Toprak, yeryüzünde yaşamın kaynağı ve bereketin simgesi olarak antik çağlardan itibaren hem somut hem de soyut anlamlar taşımaktadır. Yaşam ve ölüm diyalektiğinde önemli rol oynayan toprağın birçok fonksiyonu vardır. Toprak, tema olarak edebiyat ve müzik, halk anlatıları, şiirler, şarkılar ve türkülerde sıkça işlenmiş olup insanlık tarihinde toprak derin bir sembolik anlam taşımıştır. Toprağın araç-gereç olarak kullanımı, zamanla estetik ve sanatsal bir boyut kazanmış, kültürel ürünler arasında önemli bir yer edinmiştir. Çalışma, toprak elementinin kültürel, sanatsal ve fonksiyonel yönlerini ele alarak, Türkiye’de topraktan yapılan darbuka (çömlek, darbuka) enstrümanının yapım süreci ve icrası üzerine odaklanmaktadır.
Çalışmada ayrıca topraktan yapılan müzik aletlerinin fonksiyonel özellikleri incelenmiş olup genel olarak topraktan ses üretmenin kültürel ve inançsal bağlamdaki önemi tartışılmıştır. Özellikle toprak darbuka yapımı, enstrümanları icra eden kişilerin meslek seçimindeki motivasyonları araştırılmıştır. Bu bağlamda, saha çalışması yöntemiyle toprakla ilgili bilgiler derlenmiş ve literatür taraması yapılmıştır. Ayrıca, toprakla ilgili edebi eserler, halk müziği ve sanat müziği şarkılarındaki toprak temaları analiz edilmiştir.
Toprak darbukanın yapım ve kullanım süreçleri, kültürün sürekliliğini sağlama noktasında önemli bir rol oynamaktadır. Çalışma, nitel araştırma yöntemine uygun olarak toprak darbukanın icraya yönelik işlevlerini ve bu enstrümanın kültürel dokusunu açıklığa kavuşturmayı hedeflemektedir. Saha çalışmasında, toprak darbuka yapımcıları ve icracılarıyla yapılan görüşmelerle, sözlü ve sözsüz eserlerin kültürel ve toplumsal anlamları irdelenmiştir. Sonuç olarak toprak darbuka yapımında ve icrasında sadece bir müzik aleti olmanın ötesinde, toplumların kültürel mirasını yaşatma ve aktarmada merkezi bir rolünün olduğu ortaya çıkmıştır.