Akademik Veri Yönetim Sistemi
VII. ULUSLARARASI EKONOMİ, SİYASET VE YÖNETİM SEMPOZYUMU ISEPA 2024, Diyarbakır, Türkiye, 24 - 25 Ekim 2024, ss.68, (Özet Bildiri)
Halkın kendi kendini yönetmesi olarak basitçe tanımlanan demokrasi, tarihi çok eskilere dayanan bir kavramdır. Demokrasinin ekonomik göstergeler üzerindeki etkisi, özellikle büyüme üzerindeki etkileri 19 yy‟den itibaren sosyal bilimcilerin ilgi alanına girmiş ve bu konuda birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların büyük bir kısmı, demokrasinin makroekonomik değişkenlere olan etkisini incelemektedir. Ancak, makroekonomik değişkenlerin de demokrasi üzerinde etkili olabileceği göz ardı edilmemelidir. Bu çalışmada, belirli makroekonomik değişkenlerin demokrasi üzerindeki etkisi, sınıflama yöntemlerinden CHAID ile incelenmiştir. Araştırmada 8 bağımsız değişken ve 1 bağımlı değişken olmak üzere 9 tane değişken yer almıştır. Bağımsız değişkenler olarak; ülkelerin demokrasi seviyesi üzerinde etkisi olduğu düşünülen kişi başına düşen milli gelir, yolsuzluk, Gini katsayısı, doğrudan yabancı yatırımlar, enflasyon, askeri harcamalar, CO2 emisyonu ve kadın işgücü olarak belirlenmiştir. Bağımlı değişken ise ülkelerin ait oldukları demokrasi sınıfıdır. Demokrasi sınıfları; tam ve kusurlu demokrasi, otoriter ve karma rejim olarak 4 ayrı gruptan oluşmaktadır. Çalışmada 2006-2020 yılları arasını kapsayan, 55 ülkeye ait toplam 825 gözleme CHAID analizi uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre demokrasi değişkeni üzerinde en etkili değişken kişi başına düşen milli gelir değişkenidir ve kendi içine 5 gruba ayrılmıştır. En yüksek gelir seviyesine sahip ülkelerin (>45175$) %94,3 ü tam demokrasiye sahip ülkelerden oluşurken %5,7 si kusurlu demokrasiye sahip ülkelerden oluşmaktadır. Bu grup için en etkili değişken yolsuzluk olurken, en düşük gelir seviyesine sahip ülkelerde kadın işgücü değişkeni en etkili değişken olarak tespit edilmiştir. En az gelire sahip ülkeler arasında tam demokrasiye sahip ülke bulunmamaktadır. Milli geliri 4714$ ile 13949$ arasında olan ikinci grup ülkelerde en etkili değişken askeri harcamalar iken, 13945$-19823$ arasında milli gelire sahip üçüncü grup ve 19823$-45175$ arasında milli gelire sahip dördüncü grup ülkelerde en etkili değişken olarak Gini katsayısı bulunmuştur. Ayrıca, enflasyon dördüncü grup ülkelerde etkili olurken, CO2 emisyonu birinci ve ikinci grup ülkeler üzerinde etkili çıkmıştır.