Akademik Veri Yönetim Sistemi
Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi, sa.8, ss.35-56, 2021 (Hakemli Dergi)
Çalışma alanı, Doğu Anadolu’da, Van Gölü Havzasının güneyinde bulunan Hizan (Bitlis ili)’ın güneybatısındaki Pürtük Deresi Havzasını kapsamaktadır. Havzanın ismi sahada bulunan Pürtük Deresi’nden dolayı verilmiştir. Kıta-Kıta çarpışması zonunda bulunan saha tektonik etkiye, litolojiye ve drenaj sistemlerine bağlı olarak vadilerle yarılmıştır.Bitlis Metamorfitleri üzerinde gelişim gösteren havza, jeomorfik indislerden faydalanılarak incelenmiştir. Havza gelişimini denetleyen etmenlerin ortaya konması açısından topografik, jeolojik ve hidrografik özellikler 1/25.000 ölçekli haritalardan elde edilen altlıklar üzerine aktarılmıştır. Coğrafi bilgi sistemleri yazılımı olan ArcGIS Desktop, ArcMap programı üzerinde işlenerek bulunan verilerle havzaya ait sayısal veri tabanı ve üç boyutlu sayısal arazi modelleri çizilmiştir. Kullanılan jeomorfik indisler yorumlandığında; havzanın Hipsometrik eğrisi iç bükeydir. Vadi taban genişliği–Vadi yüksekliği oranı (Vf) 0,24-0,62 arasında değişmektedir. Havzanın V- biçimli vadilere sahip olduğu, olgunluğa ulaşmadığı, sahada bulunan Gayda Göleti’nin distrofik (derinliği 0-6 m. arası olan göl) özellikte olduğu, havzanın Dandritik drenaj ağ sistemiyle beslendiği tespit edilmiştir. Havza araştırmacıların Vf indis sınıflamasına göre değerlendirildiğinde, Sınıf I (Yüksek seviye tektonizma) ve Sınıf II (Orta seviye tektonizma) verilerini içerdiği görülmektedir. Havzada eğimi yüksek yamaçların çok fazla yer almadığı, akım toplanma zamanının genel olarak fazla olduğu ve taşkınların aşırı olmadığı sonucuna varılmaktadır.